zamknąć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

12.

wyrazić w określony sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wypowiedzieć
wyrazić
zawrzeć

Połączenia

zamknąć w słowach, w stwierdzeniu

Cytaty

Polskie słowa natomiast były jeszcze jak rozsypane puste flaszeczki o nazbyt wąskich szyjkach, w które z najwyższym trudem wtłaczało się spłoszone myśli. Nim jedne zdołał Andrzej zamknąć w słowach, inne już odpływały i robiło się w głowie strasznie ciemno, a serce biło z przerażenia.

źródło: KWSJP: Leopold Rybarski: Konterfekt z cieniem, 1985

Etyka tego rodzaju - którą chętnie nazwałbym Etyką Bez Autorytetów - ma oczywiście pierwowzór banalnie oczywisty: można by ją całą zamknąć w niezbyt nowym haśle „miłuj bliźniego jak siebie samego”, które zdążyło jako norma etyczna wyjść daleko poza granice chrześcijaństwa i w gruncie rzeczy dopiero w sytuacji „śmierci Boga” nabiera prawdziwie pełnej treści.

źródło: KWSJP: Barańczak Stanisław: Poezja i duch uogólnienia, 1996

Niechętni Maurycemu zarzucali mu wyrachowanie, zamknięte w zdaniu: „Lepiej być pierwszym wśród ostatnich niż ostatnim wśród pierwszych”, utrzymując, że jego gwiazda mistrza fryzjerskiego, właściciela luksusowego zakładu i przyjaciela elit, nigdzie nie świeciłaby jaśniej.

źródło: KWSJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamknę	zamkniemy
2 os.	zamkniesz	zamkniecie
3 os.	zamknie	zamkną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamknąłem +(e)m zamknął	zamknęłam +(e)m zamknęła	zamknęłom +(e)m zamknęło	zamknęliśmy +(e)śmy zamknęli	zamknęłyśmy +(e)śmy zamknęły
2 os.	zamknąłeś +(e)ś zamknął	zamknęłaś +(e)ś zamknęła	zamknęłoś +(e)ś zamknęło	zamknęliście +(e)ście zamknęli	zamknęłyście +(e)ście zamknęły
3 os.	zamknął	zamknęła	zamknęło	zamknęli	zamknęły

bezosobnik: zamknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamknijmy
2 os.	zamknij	zamknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamknąłbym bym zamknął	zamknęłabym bym zamknęła	zamknęłobym bym zamknęło	zamknęlibyśmy byśmy zamknęli	zamknęłybyśmy byśmy zamknęły
2 os.	zamknąłbyś byś zamknął	zamknęłabyś byś zamknęła	zamknęłobyś byś zamknęło	zamknęlibyście byście zamknęli	zamknęłybyście byście zamknęły
3 os.	zamknąłby by zamknął	zamknęłaby by zamknęła	zamknęłoby by zamknęło	zamknęliby by zamknęli	zamknęłyby by zamknęły

bezosobnik: zamknięto by

bezokolicznik: zamknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamknąwszy

gerundium: zamknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamknięcie	zamknięcia
D.	zamknięcia	zamknięć
C.	zamknięciu	zamknięciom
B.	zamknięcie	zamknięcia
N.	zamknięciem	zamknięciami
Ms.	zamknięciu	zamknięciach
W.	zamknięcie	zamknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zamknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zamknięty	zamknięty	zamknięty	zamknięte	zamknięta
D.	zamkniętego	zamkniętego	zamkniętego	zamkniętego	zamkniętej
C.	zamkniętemu	zamkniętemu	zamkniętemu	zamkniętemu	zamkniętej
B.	zamkniętego	zamkniętego	zamknięty	zamknięte	zamkniętą
N.	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętą
Ms.	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zamknięci	zamknięci	zamknięte	zamknięte
D.	zamkniętych	zamkniętych	zamkniętych	zamkniętych
C.	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętym	zamkniętym
B.	zamkniętych	zamkniętych	zamkniętych	zamknięte
N.	zamkniętymi	zamkniętymi	zamkniętymi	zamkniętymi
Ms.	zamkniętych	zamkniętych	zamkniętych	zamkniętych

odpowiednik aspektowy: zamykać

Składnia

+

zamknąć

+

CO + w CZYM

Pochodzenie

psł. *zamъknǫti 'zamknąć, zacisnąć'

Czasownik z przedrostkiem *za- od psł. *mъknǫti 'zacząć się ruszać, poruszać, cisnąć'; zob. mknąć