abdykować - Wielki słownik języka polskiego PAN

oficjalnie zrezygnować z przysługującej władzy monarszej lub papieskiej

Spotyka się także użycie wyrazu w rozszerzonym znaczeniu, tj. w odniesieniu do rezygnacji z innych funkcji, np. rządowych.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Religia – kościół

miejsca i instytucje związane z religią i kościołem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ustąpić

Połączenia

car, cesarz, król; papież abdykował
abdykować na rzecz syna, wnuka

Cytaty

Spiskowcy zarzucali cesarzowi m.in. zbyt częste rozwiązywanie parlamentu i utrudnianie pracy zarówno jemu, jak i rządowi. [...] Cesarz nie bronił się, abdykował i wyjechał do Europy.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008

Decydująca chwila w życiu arcyksięcia nadeszła, gdy miał 18 lat [...]. 2 grudnia 1848 r. w Ołomuńcu abdykował na jego rzecz cesarz Ferdynand Dobrotliwy.

źródło: NKJP: Ostatni taki cesarz, Gazeta Wyborcza, 1996-12-21

Z wielu stron płynęły sugestie, aby papież abdykował i, wolny od swoich obowiązków, oddał się w ręce lekarzy.

źródło: NKJP: Marek Kondraciuk: Dwie mądre decyzje, Dziennik Łódzki, 2005-04-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany lub niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	abdykuję	abdykujemy
2 os.	abdykujesz	abdykujecie
3 os.	abdykuje	abdykują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	abdykowałem +(e)m abdykował	abdykowałam +(e)m abdykowała	abdykowałom +(e)m abdykowało	abdykowaliśmy +(e)śmy abdykowali	abdykowałyśmy +(e)śmy abdykowały
2 os.	abdykowałeś +(e)ś abdykował	abdykowałaś +(e)ś abdykowała	abdykowałoś +(e)ś abdykowało	abdykowaliście +(e)ście abdykowali	abdykowałyście +(e)ście abdykowały
3 os.	abdykował	abdykowała	abdykowało	abdykowali	abdykowały

bezosobnik: abdykowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę abdykował będę abdykować	będę abdykowała będę abdykować	będę abdykowało będę abdykować	będziemy abdykowali będziemy abdykować	będziemy abdykowały będziemy abdykować
2 os.	będziesz abdykował będziesz abdykować	będziesz abdykowała będziesz abdykować	będziesz abdykowało będziesz abdykować	będziecie abdykowali będziecie abdykować	będziecie abdykowały będziecie abdykować
3 os.	będzie abdykował będzie abdykować	będzie abdykowała będzie abdykować	będzie abdykowało będzie abdykować	będą abdykowali będą abdykować	będą abdykowały będą abdykować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		abdykujmy
2 os.	abdykuj	abdykujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	abdykowałbym bym abdykował	abdykowałabym bym abdykowała	abdykowałobym bym abdykowało	abdykowalibyśmy byśmy abdykowali	abdykowałybyśmy byśmy abdykowały
2 os.	abdykowałbyś byś abdykował	abdykowałabyś byś abdykowała	abdykowałobyś byś abdykowało	abdykowalibyście byście abdykowali	abdykowałybyście byście abdykowały
3 os.	abdykowałby by abdykował	abdykowałaby by abdykowała	abdykowałoby by abdykowało	abdykowaliby by abdykowali	abdykowałyby by abdykowały

bezosobnik: abdykowano by

bezokolicznik: abdykować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

abdykując

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

abdykowawszy

gerundium: abdykowanie

rodzaj gramatyczny: dk, ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	abdykowanie	abdykowania
D.	abdykowania	abdykowań
C.	abdykowaniu	abdykowaniom
B.	abdykowanie	abdykowania
N.	abdykowaniem	abdykowaniami
Ms.	abdykowaniu	abdykowaniach
W.	abdykowanie	abdykowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: abdykujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	abdykujący	abdykujący	abdykujący	abdykujące	abdykująca
D.	abdykującego	abdykującego	abdykującego	abdykującego	abdykującej
C.	abdykującemu	abdykującemu	abdykującemu	abdykującemu	abdykującej
B.	abdykującego	abdykującego	abdykujący	abdykujące	abdykującą
N.	abdykującym	abdykującym	abdykującym	abdykującym	abdykującą
Ms.	abdykującym	abdykującym	abdykującym	abdykującym	abdykującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	abdykujący	abdykujący	abdykujące	abdykujące
D.	abdykujących	abdykujących	abdykujących	abdykujących
C.	abdykującym	abdykującym	abdykującym	abdykującym
B.	abdykujących	abdykujących	abdykujących	abdykujące
N.	abdykującymi	abdykującymi	abdykującymi	abdykującymi
Ms.	abdykujących	abdykujących	abdykujących	abdykujących

Składnia

+

abdykować

+

(na rzecz KOGO)

Pochodzenie

łac. abdicāre 'zrzekać się, wyrzekać się, rezygnować'