-
2.
w dawnej Polsce: męski ubiór, o kroju długiej, zapinanej na haftki lub guziki sukni, ze stójką i długim rękawem, noszony przez szlachtę -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
świat dawnych epok i wydarzenia historyczne -
hiperonimy: ubiór
-
- żupan i pas; żupany i kontusze
-
Ubrany jest w zielony żupan ze stójką, zapinany na rząd małych, okrągłych guzów, i ceglastą delię z szalowym, ciemnym futrzanym kołnierzem.
źródło: NKJP: Tomasz A. Nowak: Odzyskane zabytki, Gazeta Radomszczańska, 2009-07-01
Na starych obrazach Abbas wygląda trochę jak polski magnat kresowy. Długie, sumiaste wąsy, wspaniały żółty żupan w błękitne kwiaty, pas kontuszowy, wielka czapa z piórkiem, zakrzywiona szabla.
źródło: NKJP: Marek Kęskrawiec: Czwarty pożar Teheranu, 2010
Założyciele Łaskiego Bractwa Strzelców Kurkowych ustalili, że ich organizacyjnym strojem będą szlacheckie kontusze. Każdy miał się wyposażyć także w czerwone lub żółte buty z cholewami z koziej skóry, stosowne spodnie, żupan, pas, szablę, czapkę konfederatkę.
źródło: NKJP: Joanna Pawłowska: Runął kur, niech żyje król!, Dziennik Łódzki, 2001-06-01
Nie wszystkie kostiumy są [...] udostępnione do wypożyczenia. Dotyczy to zwłaszcza drogich kreacji, takich jak krakowskie serdaki czy stroje szlacheckie złożone z żupanów, kontuszy i pasów słuckich.
źródło: NKJP: (TB): Bezcenne kostiumy, Dziennik Zachodni. 2006-02-08
Odziany był w żupan ze złotogłowiu i futrzany kołpak.
źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. żupan
żupany
D. żupana
żupanów
C. żupanowi
żupanom
B. żupan
żupany
N. żupanem
żupanami
Ms. żupanie
żupanach
W. żupanie
żupany
-
wł. giubbone, giuppone (< giubba, giuppa) 'strój męski z grubego materiału, kaftan'< 'kaftan, kabat, kamizelka'
z ar. ğubba 'wełniana tunika wierzchnia; długa szata wierzchnia, otwarta z przodu, z długimi rękawami'