wino I

II

rzeczownik

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1.a napój

  • 1.a

    napój alkoholowy uzyskiwany w procesie fermentacji z winogron lub innych owoców
  • CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Jedzenie i jego przygotowanie

    używki

  • synonimy:  winko
    wińsko
    hiperonimy:  alkohol
    • dobre, stare; białe, czerwone; bułgarskie, francuskie, hiszpańskie...; mszalne; grzane wino; wino gronowe, owocowe, porzeczkowe; słodkie, półsłodkie, wytrawne
    • chleb i wino
    • dzban, kieliszek, lampka, szklanka; łyk; sprzedaż, spożycie wina
    • wino leje się (strumieniami), płynie
    • produkować, tłoczyć; ciągnąć, pić, popijać; postawić, stawiać; nalewać wino
    • upić się winem
  • Aż do początku XIX w. uprawa winnej latorośli ograniczała się wyłącznie do działalności klasztorów, które tłoczyły wino na potrzeby liturgiczne.

    źródło: NKJP: Ernest i Julio Gallo to sprawdzony adres, Dziennik Polski, 2006-08-19

    Szukałam ciepła w bistrach, najbardziej ludzkim gestem było objęcie rozdygotaną dłonią kubka grzanego wina przyniesionego usłużnie przez kelnera.

    źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Podręcznik do ludzi: tom 1 i ostatni – Czaszka, 1996

    Na trawie pod dębem trzej faceci wykańczali butelkę wina. W mchu leżało kilka już pustych po „Owocowym”. Faceci byli bez koszul, mieli czerwone, mokre od potu twarze i mętne oczy.

    źródło: NKJP: Aleksaner Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972

    Kiedyś obserwowałem Mastroianniego na planie. Pił czerwone wino, gotował spaghetti dla całej ekipy. On naprawdę cieszył się życiem, i to było widać w jego grze.

    źródło: NKJP: Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane, 2004

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: n2

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. wino
    wina
    D. wina
    win
    C. winu
    winom
    B. wino
    wina
    N. winem
    winami
    Ms. winie
    winach
    W. wino
    wina

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • psł. *vino

    z łac. vīnum

    Ze względu na adaptację wyrazu prasłowiańskiego zgodnie z paradygmatem *-o-tematowym rodzaju nijakiego dopuszcza się możliwość pośrednictwa germańskiego (por. pragerm. *wīnan- 'wino' r.n.; rodzaju nijakiego były także kontynuanty: gocki, staroangielski i najprawdopodobniej starosaksoński). Nie można jednak wykluczyć czynników wewnętrznych, tj. oddziaływania bliskiego semantycznie rzeczownika *pivo 'napój; piwo' albo wyrazów z przyrostkami *-no (np. *bagno, *stegno 'udo', *lono, *věno (< *věd-no) 'wiano') oraz *-ъno (np. *okъno, *tolkъno, *volkъno).
    Wtórne znaczenie 'pik, kolor w kartach' znajduje paralelę w ukr. vynó 'pik'. Znamienne, że tytuł sztuki A. Puszkina "Pikovaja dama" został przetłumaczony na ukraiński jako "Vynóva kralja".