-
1.a
napój alkoholowy uzyskiwany w procesie fermentacji z winogron lub innych owoców -
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Jedzenie i jego przygotowanie
używki -
- dobre, stare; białe, czerwone; bułgarskie, francuskie, hiszpańskie...; mszalne; grzane wino; wino gronowe, owocowe, porzeczkowe; słodkie, półsłodkie, wytrawne
- chleb i wino
- dzban, kieliszek, lampka, szklanka; łyk; sprzedaż, spożycie wina
- wino leje się (strumieniami), płynie
- produkować, tłoczyć; ciągnąć, pić, popijać; postawić, stawiać; nalewać wino
- upić się winem
-
Aż do początku XIX w. uprawa winnej latorośli ograniczała się wyłącznie do działalności klasztorów, które tłoczyły wino na potrzeby liturgiczne.
źródło: NKJP: Ernest i Julio Gallo to sprawdzony adres, Dziennik Polski, 2006-08-19
Szukałam ciepła w bistrach, najbardziej ludzkim gestem było objęcie rozdygotaną dłonią kubka grzanego wina przyniesionego usłużnie przez kelnera.
źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Podręcznik do ludzi: tom 1 i ostatni – Czaszka, 1996
Na trawie pod dębem trzej faceci wykańczali butelkę wina. W mchu leżało kilka już pustych po „Owocowym”. Faceci byli bez koszul, mieli czerwone, mokre od potu twarze i mętne oczy.
źródło: NKJP: Aleksaner Minkowski: Szaleństwo Majki Skowron, 1972
Kiedyś obserwowałem Mastroianniego na planie. Pił czerwone wino, gotował spaghetti dla całej ekipy. On naprawdę cieszył się życiem, i to było widać w jego grze.
źródło: NKJP: Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane, 2004
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza liczba mnoga M. wino
wina
D. wina
win
C. winu
winom
B. wino
wina
N. winem
winami
Ms. winie
winach
W. wino
wina
Inne uwagi
Zwykle lp
-
psł. *vino
z łac. vīnum
Ze względu na adaptację wyrazu prasłowiańskiego zgodnie z paradygmatem *-o-tematowym rodzaju nijakiego dopuszcza się możliwość pośrednictwa germańskiego (por. pragerm. *wīnan- 'wino' r.n.; rodzaju nijakiego były także kontynuanty: gocki, staroangielski i najprawdopodobniej starosaksoński). Nie można jednak wykluczyć czynników wewnętrznych, tj. oddziaływania bliskiego semantycznie rzeczownika *pivo 'napój; piwo' albo wyrazów z przyrostkami *-no (np. *bagno, *stegno 'udo', *lono, *věno (< *věd-no) 'wiano') oraz *-ъno (np. *okъno, *tolkъno, *volkъno).
Wtórne znaczenie 'pik, kolor w kartach' znajduje paralelę w ukr. vynó 'pik'. Znamienne, że tytuł sztuki A. Puszkina "Pikovaja dama" został przetłumaczony na ukraiński jako "Vynóva kralja".