dziejowy

Wolność jest kluczowym pojęciem zarówno metafizyki (logiki) Hegla, jak jego historiozofii. Stanowi ona kryterium oceny stopnia zaawansowania danego społeczeństwa w dziejowym rozwoju.

źródło: NKJP: Józef Tischner: Świat ludzkiej nadziei : wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, 1975

Wiara w nieodwracalność dziejowego procesu i zarazem bierne zapatrzenie w ten proces, [...] to objaw bardzo rozpowszechniony w latach międzywojennych.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Legendy nowoczesności: eseje okupacyjne, 1996

W rodzinie Jadzi, i w innych gniazdach szlacheckich,[...] nie czerpali historycznej wiedzy z cudzych przekazów, z opowieści o nie swoich przodkach, ich dziadowie bowiem sami byli uczestnikami dziejowych wydarzeń.

źródło: NKJP: Krystyna Kolińska: Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996

Drzwi były bardzo stare, rzeźbione, zrobione w dziewiętnastym lub osiemnastym wieku przez niemieckich stolarzy. Przetrzymały wojny, najazdy, dziejowe zawieruchy.

źródło: NKJP: Józef Łoziński: Holding i reszta albo Jak zostać bogatym w biednym państwie, 2006

A więc legendy, cuda oraz inne zjawiska nadprzyrodzone nie przekreślają możliwości, że również Mojżesz był postacią rzeczywistą. W konsekwencji musimy uznać także za fakt dziejowy ucieczkę Izraelitów z Egiptu oraz ich perypetie na pustyni.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963