-
1.
książk. taki, który nie został tym, kim planował lub mógł zostać -
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości materii
jakość i intensywność -
- niedoszły burmistrz, europoseł, koalicjant, król, parlamentarzysta, poseł, premier, prezes, prezydent, radny, senator, wójt; biskup, duchowny, jezuita, ksiądz, mnich, pastor, pop, zakonnik; ojciec, szwagier, teść, zięć; bankrut, beneficjent, biznesmen, dyrektor, inwestor, kierownik, kontrahent, kredytobiorca, partner, pracodawca, pracownik, uczestnik, właściciel, wykonawca; gwałciciel, kat, oprawca, podpalacz, porywacz, przestępca, rabuś, sprawca, terrorysta, włamywacz, zamachowiec, złodziej; azylant, emigrant, imigrant, uciekinier, zbieg; aktor, artysta, malarz; absolwent, aplikant, inżynier, magister, maturzysta, student; filozof, fizyk, kierowca, nauczyciel, polonista; gracz, olimpijczyk, piłkarz, zawodnik; klient, lokator, mieszkaniec, pasażer, turysta; denat, nieboszczyk, pokrzywdzony, topielec, wisielec; mistrz świata; niedoszła ofiara; pani premier; narzeczona, panna młoda, teściowa, wdowa, żona; nauczycielka, tłumaczka; aktorka, balerina, baletnica, śpiewaczka; maturzystka, studentka
- byli i niedoszli
-
Według słów Janka z Czarnkowa niedoszły król Polski był śmiały, choć lekkomyślny, popędliwy i nierozważny, zdrowie miał słabe, a siły ciała wątłe.
źródło: NKJP: Joanna Jusianiec: Ulubieniec ostatniego Piasta, Dziennik Słupski, 2000-06-30
[...] gdy nadeszła chłodna jesień, niedoszła zakonnica zaczęła odczuwać smutek, osamotnienie i wyrzuty sumienia.
źródło: NKJP: Zofia Stecka: Legenda o żelaznym krzyżu nad Czarnym Stawem (pod Rysami) i o Żabim Mnichu, Tygodnik Podhalański, nr 16, 1996
[...] tym razem czujność bankowców nie zawiodła i wezwano dyskretnie policję, która na miejscu zatrzymała niedoszłą kredytobiorczynię.
źródło: NKJP: (AGA): Sama zrobiła pieczątki, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-10-19
Stwierdzili, że mają prawo ogrodzić należący do nich teren. [...] W odpowiedzi na to niedoszli inwestorzy postanowili zablokować drogę wiodącą na wysypisko, wyznaczając miastu czas na zbudowanie innej.
źródło: NKJP: (jeta): Mogą utonąć w śmieciach, Dziennik Bałtycki, 2001-02-20
Szybko okazało się, że poszkodowanych przez bytomską agencję niedoszłych turystów jest znacznie więcej.
źródło: NKJP: Anna Malinowska: Bułgaria koło nosa, Trybuna Śląska, 2003-08-23
-
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. niedoszły
niedoszły
niedoszły
niedoszłe
niedoszła
D. niedoszłego
niedoszłego
niedoszłego
niedoszłego
niedoszłej
C. niedoszłemu
niedoszłemu
niedoszłemu
niedoszłemu
niedoszłej
B. niedoszłego
niedoszłego
niedoszły
niedoszłe
niedoszłą
N. niedoszłym
niedoszłym
niedoszłym
niedoszłym
niedoszłą
Ms. niedoszłym
niedoszłym
niedoszłym
niedoszłym
niedoszłej
W. niedoszły
niedoszły
niedoszły
niedoszłe
niedoszła
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. niedoszli
niedoszli
niedoszłe
niedoszłe
D. niedoszłych
niedoszłych
niedoszłych
niedoszłych
C. niedoszłym
niedoszłym
niedoszłym
niedoszłym
B. niedoszłych
niedoszłych
niedoszłych
niedoszłe
N. niedoszłymi
niedoszłymi
niedoszłymi
niedoszłymi
Ms. niedoszłych
niedoszłych
niedoszłych
niedoszłych
W. niedoszli
niedoszli
niedoszłe
niedoszłe
-
Zredukowany wokalizm pierwiastka (*chĭd- > *šьd-), właściwy pierwotnym imiesłowom od psł. *choditi, wywołał najpierw zmianę ch- > š-, zaś w dobie staropolskiej dokonało się ostateczne zróżnicowanie postaci fonetycznych poszczególnych form gramatycznych: stąd współczesne szedł < *šьd-lъ (z wokalizacją jeru w pozycji mocnej dla r.m.) w opozycji do szła < *šьd-la (r.ż.), szło < *šьd-lo (r.n.), czy szły < *šьd-ly (l.mn.) - z uproszczeniem grupy spółgłoskowej -szdł- > -szł- po zaniku jeru w pozycji słabej. Ponieważ niedoszły jest przymiotnikiem o złożonej (zaimkowej) budowie (należy go zatem wyprowadzać z hipotetycznej postaci *ne/do-šьd-lъ/jь), to jego fonetyczny rozwój (w przeciwieństwie do krótkiej postaci *šьd-lъ r.m.) musiał potoczyć się identyczną drogą jak w przypadku pozostałych wyżej przytoczonych form; zob. chodzić.