-
3.
w dawnych czasach jednostka miary powierzchni ziemi uprawnej (o wielkości zależnej od regulacji prawnych obowiązujących w danym rejonie, przeważnie kilkunastu hektarów) -
KATEGORIE FIZYCZNE
Ilość, liczby i liczenie
szczegółowe określenia ilości -
- łan flamandzki, frankoński, niemiecki, polski, staropolski; kmiecy, królewski
- ileś groszy z łanu
-
Długo kwitła też dziesięcina — danina na rzecz Kościoła wysokości 1/10 plonów. Zastąpiona później stałą daniną pieniężną (od łana), zanikła dopiero w XIX w.
źródło: NKJP: Zapomniane podatki, Dziennik Zachodni, 2003-02-28
W ostatniej wsi otrzymującej lokację, a mianowicie w Prawęcicach Michałowi nadano łan ziemi z siedliskiem, z łąkami i innymi pożytkami; opat zastrzegł tu, że las z pasiekami i dwoma wymienionymi łanami w tejże wsi zachowuje dla siebie.
źródło: NKJP: Stanisław Marian Zajączkowski: Lokacje osad wiejskich na prawie niemieckim na obszarze przedrozbiorowego powiatu łęczyckiego do lat siedemdziesiątych szesnastego wieku, 2003
Badania J. Pudełki nad lokacyjnymi miastami śląskimi wykazały, że powierzchnia miast była ściśle wymierzona i wynosiła przeważnie 1 łan flamandzki, a dla miast mniejszych 3/4 i 1/2 łana.
źródło: NKJP: Mariusz Kulesza: Morfogeneza miast na obszarze Polski Środkowej w okresie przedrozbiorowym: dawne województwa łęczyckie i sieradzkie, 2001
Niektóre wsie komturstwa człuchowskiego (wokół Debrzna) zamiast czynszu pieniężnego płaciły świadczenie w zbożu (żyto, jęczmień, owies) w wysokości 12-18 miar z łana.
źródło: NKJP: Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, 2008
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. łan
łany
D. łanu
łanów
C. łanowi
łanom
B. łan
łany
N. łanem
łanami
Ms. łanie
łanach
W. łanie
łany
Inne uwagi
W D. lp używana także forma łana
-
st.czes. lán 'miara powierzchni pola, włóka, łan'
z śr.-w.-niem. lehen, lein 'miara powierzchni ziemi (nadawana przez pana wasalowi)'