gisernia
-
rzem. wytwórnia, w której robi się metalowe odlewy
-
Wyraz używany głównie w odniesieniu do realiów XIX i początków XX wieku.
-
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Przemysł
miejsca i czynności związane z przemysłem -
- krakowska, paryska, wiedeńska; znana; mała gisernia
- gisernia czcionek
- odlać/odlewać coś, wykonać coś w giserni
-
W Paryżu, w znanej giserni Eugene Rudiera, zamówiono za 3 miliony franków prawie 6-tonowy odlew rzeźby frontalnej, który w końcu marca 1948 roku drogą morską dostarczono do Gdyni.
źródło: NKJP: Karol Mórawski: Kartki z dziejów Żydów warszawskich, 1993
[...] jeden z nowotarżan postanowił miastu darować przepięknie zdobiony krzyż nagrobny z lanego żeliwa. [...] Krzyż to dzieło wiedeńskiej giserni, odlano go, jak przypuszcza Piotr Chodorowicz - autor projektu i realizator lapidarium - w latach 1910-13, w Wiedniu.
źródło: NKJP: Pozłacany dar, Dziennik Polski, 2002-11-30
Następnie do żmudnej pracy przystąpili specjaliści z giserni Kruppa. U progu września 1898 całkowicie gotowy, ważący 7 ton odlew z cienkościennego brązu (na szkielecie ze stali) został posadowiony w centralnym punkcie Wałów Hetmańskich [...].
źródło: NKJP: Zbigniew Gach Zbigniew: Na wspiętym rumaku, Dziennik Bałtycki, 2000-06-23
Nowością w Polsce (w latach osiemdziesiątych XVIII w.) było zastosowanie przez Piotra Zawadzkiego w jego warszawskiej giserni wynalazku lipskiego drukarza Breitkopfa, polegającego na odlewaniu czcionek nutowych.
źródło: Bartłomiej Golka: Rozwój drukarstwa prasowego i układu graficznego prasy polskiej do roku 1939, Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, nr 10/3, 1971 (bazhum.muzhp.pl)
Samuel Orgelbrand, który dobrze orientował się w tendencjach rozwojowych drukarstwa, postawił jednak na wydajną gisernię czcionek i nowoczesną stereotypię.
źródło: Andrzej Tomaszewski: Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego, 2013 (cobrpp.com.pl)
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. gisernia
gisernie
D. giserni
giserni
neut giserń
char C. giserni
giserniom
B. gisernię
gisernie
N. gisernią
giserniami
Ms. giserni
giserniach
W. gisernio
gisernie
-
Od: giser 'odlewacz', co z niem. Giesser 'ts.'.