estetyzm

Rozważania o Dionizjach Miłosz zamknął rewelacyjną, dosadną metaforą zapożyczoną z ulubionej dziedziny myślistwa: „Autor Dionizji też walił jak dzik przez chrust”, unicestwiając krytycznoliteracki banał o estetyzmie czy parnasizmie wczesnego Iwaszkiewicza.

źródło: NKJP: Anna Sobolewska: Mapy duchowe współczesności: co nam zostało z Nowej Ery?, 2009

Sprzęgły się w tej sztuce przeciwieństwa i krańcowości: wizjonerstwo z intelektualizmem, skrajny indywidualizm z usłużebnieniem społecznym, najbardziej wyrafinowany estetyzm ze świadomym, nieraz pomylonym utylitaryzmem, najzuchwalszy polot artysty z chłodem badacza.

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Klimat życia i klimat literatury: 1948-1967,

W wielu jednak punktach działalność Piscatora przeciwstawiała się zasadniczo założeniom poprzedników. Piscator występował przeciwko estetyzmowi i koncepcjom „czystej sztuki”, przeciwstawiając im teatr stawiający sobie świadomie postępowe cele polityczne – teatr dydaktyczny i masowy, pobudzający do działania.

źródło: NKJP: Internet

Skamandryci z kolei, zrzucając „płaszcz Konrada” oddali się dionizyjskiej radości, nie stroniącej od błazeńskich, ludycznych gestów, nie odcinając się — głównie w wypadku Iwaszkiewicza — od młodopolskiego estetyzmu.

źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994