uczynić się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

książk. nadać sobie określoną rolę albo status

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

uczynić się królem, właścicielem czegoś

Rajmund Berengar IV zachował dla siebie wyłączną władzę nad całością zdobyczy oraz uczynił się sędzią i rozjemcą we wszystkich sporach kompetencyjnych i własnościowych.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Może dziadzio Tereski uczynił się świadkiem tego wydarzenia tylko dlatego, by móc rozjaśnić w oczach wnuczki obraz znienawidzonego tyrana?

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Chciał [...] tworzyć korzystne warunki rozwoju, tzn. zmienić niesprawiedliwe zasady organizujące społeczeństwo, ale uczynienie się odpowiedzialnym za tę zmianę nie wydaje się rozsądne, ponieważ przekracza możliwości działania pedagogicznego.

źródło: NKJP: Danuta Urbaniak-Zając: Pedagogika społeczna w Niemczech: stanowiska teoretyczne i problemy praktyki, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uczynię się	uczynimy się
2 os.	uczynisz się	uczynicie się
3 os.	uczyni się	uczynią się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłem się +(e)m się uczynił	uczyniłam się +(e)m się uczyniła	uczyniłom się +(e)m się uczyniło	uczyniliśmy się +(e)śmy się uczynili	uczyniłyśmy się +(e)śmy się uczyniły
2 os.	uczyniłeś się +(e)ś się uczynił	uczyniłaś się +(e)ś się uczyniła	uczyniłoś się +(e)ś się uczyniło	uczyniliście się +(e)ście się uczynili	uczyniłyście się +(e)ście się uczyniły
3 os.	uczynił się	uczyniła się	uczyniło się	uczynili się	uczyniły się

bezosobnik: uczyniono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uczyńmy się
2 os.	uczyń się	uczyńcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłbym się bym się uczynił	uczyniłabym się bym się uczyniła	uczyniłobym się bym się uczyniło	uczynilibyśmy się byśmy się uczynili	uczyniłybyśmy się byśmy się uczyniły
2 os.	uczyniłbyś się byś się uczynił	uczyniłabyś się byś się uczyniła	uczyniłobyś się byś się uczyniło	uczynilibyście się byście się uczynili	uczyniłybyście się byście się uczyniły
3 os.	uczyniłby się by się uczynił	uczyniłaby się by się uczyniła	uczyniłoby się by się uczyniło	uczyniliby się by się uczynili	uczyniłyby się by się uczyniły

bezosobnik: uczyniono by się

bezokolicznik: uczynić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uczyniwszy się

gerundium: uczynienie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczynienie się	uczynienia się
D.	uczynienia się	uczynień się
C.	uczynieniu się	uczynieniom się
B.	uczynienie się	uczynienia się
N.	uczynieniem się	uczynieniami się
Ms.	uczynieniu się	uczynieniach się
W.	uczynienie się	uczynienia się

odpowiednik aspektowy: czynić się

Składnia

	+	uczynić się	+	KIM
	+	uczynić się	+	JAKIM

Pochodzenie

Zob. czynić