rozgardiasz
-
stan ogólnego zamieszania, w którym przedmioty nie znajdują na swoim właściwym miejscu, a ludzie nie działają w sposób przemyślany, sprawny i celowy
-
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
słownictwo oceniające -
Zaniepokojony portier, odwieczny policyjny informator, przybiegł z dołu, spojrzał na rozgardiasz w pokoju, a potem na spoconego Mocka.
źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007
Gdy tamtego zimowego dnia wszedłem do Navigi, wśród sterty papierzysk, teleksów, tworzących elementy codziennego rozgardiaszu, ujrzałem Wojtka Moskala.
źródło: NKJP: Marek Kamiński, Wojciech Moskal, Sławomir Swerpel: Nie tylko biegun,1996
Kompletnie niezrozumiała postawa gospodarzy, przejawiająca się ogólnym rozgardiaszem i bezmyślnymi rzutami z nieprzygotowanych pozycji mogły wyprowadzić z równowagi.
źródło: NKJP: Mariusz Godos: Szaleństwa Rickyego, Życie Podkarpackie, 2007-07-03
[...] fakt, iż najpierw prasa otrzymała tak ważny dokument, a później Sejm, należy przypisać rozgardiaszowi i niedoświadczeniu młodego stażem rządu, nie zaś chęci zlekceważenia posłów i senatorów.
źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.02.1992
Róża zasiada na zydelku i patrzy na kuchenny rozgardiasz [...].
źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Senność, 2009
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. rozgardiasz
rozgardiasze
D. rozgardiaszu
rozgardiaszów
rozgardiaszy
C. rozgardiaszowi
rozgardiaszom
B. rozgardiasz
rozgardiasze
N. rozgardiaszem
rozgardiaszami
Ms. rozgardiaszu
rozgardiaszach
W. rozgardiaszu
rozgardiasze
Inne uwagi
Zwykle lp
-
Etymologia niejasna. Bańkowski skłania się do uznania wyrazu za zapożyczenie z ukr. rozhordijáš (w tym języku miałby być turcyzmem). Przeciwko takiemu etymologizowaniu przemawia chronologia oraz historia wyrazu ukraińskiego, występującego w różnych wariantach fonetycznych. Warto zaznaczyć, że ESUM uważa wyraz za polonizm, a za podstawę zapożyczenia uznaje węg. garázda 'dotyczący skandalu, awantury, burdy'.
Z początku (od 1564 r.) wyraz zapisywano przez -s .