samoświadomość

Człowiek jest istotą szczególną, jedyną w swoim rodzaju, ponieważ posiada samoświadomość i wolną wolę, a więc możliwość kierowania własnym postępowaniem.

źródło: NKJP: Wojciech Eichelberger: Zatrzymaj się Wojciech Eichelberger w rozmowach z Renatą Dziurdzikowską, 2009

Proces rozwoju samoświadomości jest zwykle bolesny, wymaga bowiem odkrycia iluzorycznej natury wielu przeświadczeń na temat siebie i świata, uznania swoich popędów, sprzecznych pragnień i motywacji, [...]

źródło: NKJP: Jacek Santorski: Jak żyć żeby nie zwariować, 2003

Brakowi samoświadomości towarzyszy często zaniżona lub zawyżona samoocena, nieadekwatny obraz samego siebie i niezdolność do odpowiedniej samooceny.

źródło: NKJP: Jarosław Kordziński: Praktyka przekonywania, czyli jak pozyskiwać zwolenników dla swoich racji i propozycji, 2009

Cały czas muszę rozwijać swoją samoświadomość, wyobraźnię i wolną wolę - tak, żebym, podejmując wszystkie działania, wiedział, do czego mogą mnie doprowadzić.

źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006

Gdyby [...] Stanisław S. posiadał wyższy stopień samoświadomości, wiedziałby, że w czasie, kiedy był w supermarkecie, wstąpił w niego diabeł, który nakazał mu dokonać czynu lubieżnego.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuścinski: Lapidaria IV-VI, 2008