lśnić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

odbijać światło i błyszczeć dzięki temu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

błyszczeć
błyszczeć się
lśnić się
połyskiwać
szklić się
świecić
świecić się

Połączenia

dach, podłoga; księżyc, słońce lśni; oczy, paznokcie, usta, włosy, zęby; łzy; buty lśnią
lśnić bielą; nowością, świeżością
lśnić od deszczu
lśnić w promieniach słońca, w słońcu
lśnić jak brąz, diament, klejnot, perły, srebro, złoto; lustro; nóż
coś lśni jak nowe

Cytaty

	Jechał do siebie przez wymarłe miasto, światła latarń i nielicznych neonów lśniły zimnym blaskiem. źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004
	Niebo było ruchliwe, wiatr poganiał chmury, raz po raz sprowadzając na miasto rzęsiste ulewy przerywane złocistymi potokami słońca, w których świetle wilgotne dachy, kopuły i wieże miasta lśniły jak drogie kamienie. źródło: NKJP: Maria Roztworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003
	Odnowione zostało całe piętro budynku przy ul. Sobieskiego [...]. Na podłogach lśnią nowością tak modne ostatnio panele. źródło: NKJP: (WOJ): 1 września w „Medyku”, Dziennik Polski, 2000-09-01
	Oczy małej odbijały światło gwiazd, lśniąc w ciemnościach jak dwa wielkie rubiny. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Zaproszenie było na dwie osoby i poszedłem tam z moją narzeczoną Beatą, która na tę okazję włożyła efektowną długą suknię z lśniącego, pąsowego weluru [...]. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	lśnię	lśnimy
2 os.	lśnisz	lśnicie
3 os.	lśni	lśnią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lśniłem +(e)m lśnił	lśniłam +(e)m lśniła	lśniłom +(e)m lśniło	lśniliśmy +(e)śmy lśnili	lśniłyśmy +(e)śmy lśniły
2 os.	lśniłeś +(e)ś lśnił	lśniłaś +(e)ś lśniła	lśniłoś +(e)ś lśniło	lśniliście +(e)ście lśnili	lśniłyście +(e)ście lśniły
3 os.	lśnił	lśniła	lśniło	lśnili	lśniły

bezosobnik: lśniono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę lśnił będę lśnić	będę lśniła będę lśnić	będę lśniło będę lśnić	będziemy lśnili będziemy lśnić	będziemy lśniły będziemy lśnić
2 os.	będziesz lśnił będziesz lśnić	będziesz lśniła będziesz lśnić	będziesz lśniło będziesz lśnić	będziecie lśnili będziecie lśnić	będziecie lśniły będziecie lśnić
3 os.	będzie lśnił będzie lśnić	będzie lśniła będzie lśnić	będzie lśniło będzie lśnić	będą lśnili będą lśnić	będą lśniły będą lśnić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		lśnijmy
2 os.	lśnij	lśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	lśniłbym bym lśnił	lśniłabym bym lśniła	lśniłobym bym lśniło	lśnilibyśmy byśmy lśnili	lśniłybyśmy byśmy lśniły
2 os.	lśniłbyś byś lśnił	lśniłabyś byś lśniła	lśniłobyś byś lśniło	lśnilibyście byście lśnili	lśniłybyście byście lśniły
3 os.	lśniłby by lśnił	lśniłaby by lśniła	lśniłoby by lśniło	lśniliby by lśnili	lśniłyby by lśniły

bezosobnik: lśniono by

bezokolicznik: lśnić

imiesłów przysłówkowy współczesny: lśniąc

gerundium: lśnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	lśnienie	lśnienia
D.	lśnienia	lśnień
C.	lśnieniu	lśnieniom
B.	lśnienie	lśnienia
N.	lśnieniem	lśnieniami
Ms.	lśnieniu	lśnieniach
W.	lśnienie	lśnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: lśniący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	lśniący	lśniący	lśniący	lśniące	lśniąca
D.	lśniącego	lśniącego	lśniącego	lśniącego	lśniącej
C.	lśniącemu	lśniącemu	lśniącemu	lśniącemu	lśniącej
B.	lśniącego	lśniącego	lśniący	lśniące	lśniącą
N.	lśniącym	lśniącym	lśniącym	lśniącym	lśniącą
Ms.	lśniącym	lśniącym	lśniącym	lśniącym	lśniącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	lśniący	lśniący	lśniące	lśniące
D.	lśniących	lśniących	lśniących	lśniących
C.	lśniącym	lśniącym	lśniącym	lśniącym
B.	lśniących	lśniących	lśniących	lśniące
N.	lśniącymi	lśniącymi	lśniącymi	lśniącymi
Ms.	lśniących	lśniących	lśniących	lśniących

Pochodzenie

Od psł. *lьsknǫti 'zaczynać błyszczeć, jaśnieć' z wtórną przednią półsamogłoską *ь w wyniku zmieszania pierwotnych postaci *lъsknǫti, *lъščati z bliskoznacznym *blьščati 'jaśnieć blaskiem, błyszczeć, lśnić' i jego rodziną wyrazową (Bor)