lśnić

  • odbijać światło i błyszczeć dzięki temu
  • KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    kolory i światło

    • dach, podłoga; księżyc, słońce lśni; oczy, paznokcie, usta, włosy, zęby; łzy; buty lśnią
    • lśnić bielą; nowością, świeżością
    • lśnić od deszczu
    • lśnić w promieniach słońca, w słońcu
    • lśnić jak brąz, diament, klejnot, perły, srebro, złoto; lustro; nóż
    • coś lśni jak nowe
  • Jechał do siebie przez wymarłe miasto, światła latarń i nielicznych neonów lśniły zimnym blaskiem.

    źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004

    Niebo było ruchliwe, wiatr poganiał chmury, raz po raz sprowadzając na miasto rzęsiste ulewy przerywane złocistymi potokami słońca, w których świetle wilgotne dachy, kopuły i wieże miasta lśniły jak drogie kamienie.

    źródło: NKJP: Maria Roztworowska: Portret za mgłą. Opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

    Odnowione zostało całe piętro budynku przy ul. Sobieskiego [...]. Na podłogach lśnią nowością tak modne ostatnio panele.

    źródło: NKJP: (WOJ): 1 września w „Medyku”, Dziennik Polski, 2000-09-01

    Oczy małej odbijały światło gwiazd, lśniąc w ciemnościach jak dwa wielkie rubiny.

    źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

    Zaproszenie było na dwie osoby i poszedłem tam z moją narzeczoną Beatą, która na tę okazję włożyła efektowną długą suknię z lśniącego, pąsowego weluru [...].

    źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. lśnię
    lśnimy
    2 os. lśnisz
    lśnicie
    3 os. lśni
    lśnią

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. lśniłem
    +(e)m lśnił
    lśniłam
    +(e)m lśniła
    lśniłom
    +(e)m lśniło
    lśniliśmy
    +(e)śmy lśnili
    lśniłyśmy
    +(e)śmy lśniły
    2 os. lśniłeś
    +(e)ś lśnił
    lśniłaś
    +(e)ś lśniła
    lśniłoś
    +(e)ś lśniło
    lśniliście
    +(e)ście lśnili
    lśniłyście
    +(e)ście lśniły
    3 os. lśnił
    lśniła
    lśniło
    lśnili
    lśniły

    bezosobnik: lśniono

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę lśnił
    będę lśnić
    będę lśniła
    będę lśnić
    będę lśniło
    będę lśnić
    będziemy lśnili
    będziemy lśnić
    będziemy lśniły
    będziemy lśnić
    2 os. będziesz lśnił
    będziesz lśnić
    będziesz lśniła
    będziesz lśnić
    będziesz lśniło
    będziesz lśnić
    będziecie lśnili
    będziecie lśnić
    będziecie lśniły
    będziecie lśnić
    3 os. będzie lśnił
    będzie lśnić
    będzie lśniła
    będzie lśnić
    będzie lśniło
    będzie lśnić
    będą lśnili
    będą lśnić
    będą lśniły
    będą lśnić

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. lśnijmy
    2 os. lśnij
    lśnijcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. lśniłbym
    bym lśnił
    lśniłabym
    bym lśniła
    lśniłobym
    bym lśniło
    lśnilibyśmy
    byśmy lśnili
    lśniłybyśmy
    byśmy lśniły
    2 os. lśniłbyś
    byś lśnił
    lśniłabyś
    byś lśniła
    lśniłobyś
    byś lśniło
    lśnilibyście
    byście lśnili
    lśniłybyście
    byście lśniły
    3 os. lśniłby
    by lśnił
    lśniłaby
    by lśniła
    lśniłoby
    by lśniło
    lśniliby
    by lśnili
    lśniłyby
    by lśniły

    bezosobnik: lśniono by

    bezokolicznik: lśnić

    imiesłów przysłówkowy współczesny: lśniąc

    gerundium: lśnienie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: lśniący

  • Od  psł.  *lьsknǫti 'zaczynać błyszczeć, jaśnieć' z wtórną przednią półsamogłoską *ь w wyniku zmieszania pierwotnych postaci *lъsknǫti, *lъščati z bliskoznacznym *blьščati 'jaśnieć blaskiem, błyszczeć, lśnić' i jego rodziną wyrazową (Bor)

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XV w., SStp
W postaci:  ślnić 
FRAZEOLOGIZMY:
Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2023