jarzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

pot. rozumieć - wiedzieć, co chciał osiągnąć autor lub wykonawca tego, o czym informuje następujący rzeczownik lub zdanie, i jak w związku z tym należy się zachować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

czaić
kapować
kumać
obczajać
pojmować
rozumieć
trybić

Cytaty

	- Ty nic nie jarzysz, Wilk - odezwał się w końcu, zirytowany. - Bierzesz pieniądze klienta, a nie używasz nawet tej resztki mózgu, którą Bozia, nie wiadomo po co, jeszcze ci zostawiła. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006
	- A wy nie macie już tu wstępu - oświadcza dziewczynom bramkarz. - Nie pokazujcie się tu. Jarzycie? źródło: NKJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999
	Odwrócił się. – O czym to ja...? – jakby nie jarzył. – O kłopotach z ciążą, administracyjnych... – podpowiedziała. – A tak, tak... źródło: NKJP: Olgierd Dziechciarz: Kobieta i NFZ, Gazeta Krakowska, 2007-02-09
	Gdy pani pokazuje jakieś ćwiczenie, to moje dzieciątko nie jarzy, że trzeba akurat na nią patrzeć, tylko patrzy na inne dzieci. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	jarzę	jarzymy
2 os.	jarzysz	jarzycie
3 os.	jarzy	jarzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jarzyłem +(e)m jarzył	jarzyłam +(e)m jarzyła	jarzyłom +(e)m jarzyło	jarzyliśmy +(e)śmy jarzyli	jarzyłyśmy +(e)śmy jarzyły
2 os.	jarzyłeś +(e)ś jarzył	jarzyłaś +(e)ś jarzyła	jarzyłoś +(e)ś jarzyło	jarzyliście +(e)ście jarzyli	jarzyłyście +(e)ście jarzyły
3 os.	jarzył	jarzyła	jarzyło	jarzyli	jarzyły

bezosobnik: jarzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę jarzył będę jarzyć	będę jarzyła będę jarzyć	będę jarzyło będę jarzyć	będziemy jarzyli będziemy jarzyć	będziemy jarzyły będziemy jarzyć
2 os.	będziesz jarzył będziesz jarzyć	będziesz jarzyła będziesz jarzyć	będziesz jarzyło będziesz jarzyć	będziecie jarzyli będziecie jarzyć	będziecie jarzyły będziecie jarzyć
3 os.	będzie jarzył będzie jarzyć	będzie jarzyła będzie jarzyć	będzie jarzyło będzie jarzyć	będą jarzyli będą jarzyć	będą jarzyły będą jarzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jarzmy
2 os.	jarz	jarzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jarzyłbym bym jarzył	jarzyłabym bym jarzyła	jarzyłobym bym jarzyło	jarzylibyśmy byśmy jarzyli	jarzyłybyśmy byśmy jarzyły
2 os.	jarzyłbyś byś jarzył	jarzyłabyś byś jarzyła	jarzyłobyś byś jarzyło	jarzylibyście byście jarzyli	jarzyłybyście byście jarzyły
3 os.	jarzyłby by jarzył	jarzyłaby by jarzyła	jarzyłoby by jarzyło	jarzyliby by jarzyli	jarzyłyby by jarzyły

bezosobnik: jarzono by

bezokolicznik: jarzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: jarząc

gerundium: jarzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jarzenie	jarzenia
D.	jarzenia	jarzeń
C.	jarzeniu	jarzeniom
B.	jarzenie	jarzenia
N.	jarzeniem	jarzeniami
Ms.	jarzeniu	jarzeniach
W.	jarzenie	jarzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: jarzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jarzący	jarzący	jarzący	jarzące	jarząca
D.	jarzącego	jarzącego	jarzącego	jarzącego	jarzącej
C.	jarzącemu	jarzącemu	jarzącemu	jarzącemu	jarzącej
B.	jarzącego	jarzącego	jarzący	jarzące	jarzącą
N.	jarzącym	jarzącym	jarzącym	jarzącym	jarzącą
Ms.	jarzącym	jarzącym	jarzącym	jarzącym	jarzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jarzący	jarzący	jarzące	jarzące
D.	jarzących	jarzących	jarzących	jarzących
C.	jarzącym	jarzącym	jarzącym	jarzącym
B.	jarzących	jarzących	jarzących	jarzące
N.	jarzącymi	jarzącymi	jarzącymi	jarzącymi
Ms.	jarzących	jarzących	jarzących	jarzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: jarzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jarzony	jarzony	jarzony	jarzone	jarzona
D.	jarzonego	jarzonego	jarzonego	jarzonego	jarzonej
C.	jarzonemu	jarzonemu	jarzonemu	jarzonemu	jarzonej
B.	jarzonego	jarzonego	jarzony	jarzone	jarzoną
N.	jarzonym	jarzonym	jarzonym	jarzonym	jarzoną
Ms.	jarzonym	jarzonym	jarzonym	jarzonym	jarzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jarzeni	jarzeni	jarzone	jarzone
D.	jarzonych	jarzonych	jarzonych	jarzonych
C.	jarzonym	jarzonym	jarzonym	jarzonym
B.	jarzonych	jarzonych	jarzonych	jarzone
N.	jarzonymi	jarzonymi	jarzonymi	jarzonymi
Ms.	jarzonych	jarzonych	jarzonych	jarzonych

odpowiednik aspektowy: zajarzyć

Składnia

	+	jarzyć	+	CO
	+	jarzyć	+	że ZDANIE

Pochodzenie

psł. *jariti 'płonąć, grzać'