ciemnieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.a

stawać się ciemnym lub ciemniejszym niż wcześniej

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

kolory i światło

antonimy:

jaśnieć

barwa, kolor; niebo, noc, powietrze, woda, świat; skóra ciemnieje; chmury; rośliny; oczy, włosy ciemnieją
ciemnieć od gniewu; ze starości; z wiekiem
ciemnieje za oknem
powoli, stopniowo, szybko, wolno ciemnieć

	Popołudnie szło od strony żywopłotu; trawa powoli ciemniała i nabierała ciężkiego zapachu, a wszystkie cienie wędrowały po niej ku zachodowi, prężąc się i naciągając aż do zatracenia kształtów. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006
	Cięcie nie było głębokie, krew na brzegach rany już ciemniała. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007
	[...] odmiany tui, pochodzące od tui zachodniej, zimą przybierają na ogół dość ponure, brunatne zabarwienie, zaś wiele świerków zimą ciemnieje niemal do czerni. źródło: NKJP: Gdy opadną liście, Dziennik Polski, 2002-11-20
	Dłonią o skórze ciemniejącej ze starości wygładził papier, po czym sięgnął do kieszeni marynarki. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Wieczorem, gdy niebo ciemniało ponad murami Krakowa, artysta kusztykał po najbiedniejszych zaułkach Kazimierza, dymnych uliczkach, cuchnących korytarzach, suterenach zżartych wilgocią, wszelkich żerowiskach beznadziejności i nędzy. źródło: NKJP: Wspomnienia o Bracie Albercie, Dziennik Polski, 2001-07-14

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciemniałem +(e)m ciemniał	ciemniałam +(e)m ciemniała	ciemniałom +(e)m ciemniało	ciemnieliśmy +(e)śmy ciemnieli	ciemniałyśmy +(e)śmy ciemniały
2 os.	ciemniałeś +(e)ś ciemniał	ciemniałaś +(e)ś ciemniała	ciemniałoś +(e)ś ciemniało	ciemnieliście +(e)ście ciemnieli	ciemniałyście +(e)ście ciemniały
3 os.	ciemniał	ciemniała	ciemniało	ciemnieli	ciemniały

bezosobnik: ciemniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ciemniał będę ciemnieć	będę ciemniała będę ciemnieć	będę ciemniało będę ciemnieć	będziemy ciemnieli będziemy ciemnieć	będziemy ciemniały będziemy ciemnieć
2 os.	będziesz ciemniał będziesz ciemnieć	będziesz ciemniała będziesz ciemnieć	będziesz ciemniało będziesz ciemnieć	będziecie ciemnieli będziecie ciemnieć	będziecie ciemniały będziecie ciemnieć
3 os.	będzie ciemniał będzie ciemnieć	będzie ciemniała będzie ciemnieć	będzie ciemniało będzie ciemnieć	będą ciemnieli będą ciemnieć	będą ciemniały będą ciemnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ciemniejmy
2 os.	ciemniej	ciemniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ciemniałbym bym ciemniał	ciemniałabym bym ciemniała	ciemniałobym bym ciemniało	ciemnielibyśmy byśmy ciemnieli	ciemniałybyśmy byśmy ciemniały
2 os.	ciemniałbyś byś ciemniał	ciemniałabyś byś ciemniała	ciemniałobyś byś ciemniało	ciemnielibyście byście ciemnieli	ciemniałybyście byście ciemniały
3 os.	ciemniałby by ciemniał	ciemniałaby by ciemniała	ciemniałoby by ciemniało	ciemnieliby by ciemnieli	ciemniałyby by ciemniały

bezosobnik: ciemniano by

bezokolicznik: ciemnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ciemniejąc

gerundium: ciemnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: ciemniejący

odpowiednik aspektowy: ściemnieć

Zob. ciemny