żółknąć

  • nabierać żółtego koloru
  • KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    kolory i światło


    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Choroby i ich leczenie

    przyczyny, objawy i skutki chorób

    • fotografia, kartka, papier, zdjęcie; trawa; biel; cera, skóra; człowiek żółknie; drzewa, liście; zęby żółkną
    • żółknąć od słońca; ze starości; z zazdrości
    • żółknąć na starość
  • Odkładali wiosenne porządki, aż kończyło się lato, żółkły liście, zaczynał padać śnieg.

    źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Sny i kamienie, 1999

    Klaus zabronił mi palić, pić kawę i herbatę, żeby nie żółkły bardziej, ale sprzeciwił się wysłaniu mnie do dentysty i „zrobieniu mi przodu”.

    źródło: NKJP: Krystyna Janda, Bożena Janicka: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998

    [...] utwór przeżyje twórcę. Papier żółknie i rozpada się wolniej niż ludzkie życie.

    źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007

    Trzymali ich w obozie, zatrudniali przy napełnianiu pocisków trotylem. To była trucizna, ludzie żółkli, słaniali się na nogach.

    źródło: NKJP: Paweł Łopaciński; Paweł Wroński: To jest nasze Hollywood, Gazeta Wyborcza, 1993-02-27

    Najpierw występuje u chorego krwawa biegunka, potem zupełna apatia, skóra szybko żółknie, a wreszcie przychodzą zaburzenia systemu krążenia i w konsekwencji zgon.

    źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka: 1970

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. żółknę
    żółkniemy
    2 os. żółkniesz
    żółkniecie
    3 os. żółknie
    żółkną

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. żółkłem
    +(e)m żółkł
    żółkłam
    +(e)m żółkła
    żółkłom
    +(e)m żółkło
    żółkliśmy
    +(e)śmy żółkli
    żółkłyśmy
    +(e)śmy żółkły
    2 os. żółkłeś
    +(e)ś żółkł
    żółkłaś
    +(e)ś żółkła
    żółkłoś
    +(e)ś żółkło
    żółkliście
    +(e)ście żółkli
    żółkłyście
    +(e)ście żółkły
    3 os. żółkł
    żółkła
    żółkło
    żółkli
    żółkły

    bezosobnik: żółknięto

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę żółkł
    będę żółknąć
    będę żółkła
    będę żółknąć
    będę żółkło
    będę żółknąć
    będziemy żółkli
    będziemy żółknąć
    będziemy żółkły
    będziemy żółknąć
    2 os. będziesz żółkł
    będziesz żółknąć
    będziesz żółkła
    będziesz żółknąć
    będziesz żółkło
    będziesz żółknąć
    będziecie żółkli
    będziecie żółknąć
    będziecie żółkły
    będziecie żółknąć
    3 os. będzie żółkł
    będzie żółknąć
    będzie żółkła
    będzie żółknąć
    będzie żółkło
    będzie żółknąć
    będą żółkli
    będą żółknąć
    będą żółkły
    będą żółknąć

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. żółknijmy
    2 os. żółknij
    żółknijcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. żółkłbym
    bym żółkł
    żółkłabym
    bym żółkła
    żółkłobym
    bym żółkło
    żółklibyśmy
    byśmy żółkli
    żółkłybyśmy
    byśmy żółkły
    2 os. żółkłbyś
    byś żółkł
    żółkłabyś
    byś żółkła
    żółkłobyś
    byś żółkło
    żółklibyście
    byście żółkli
    żółkłybyście
    byście żółkły
    3 os. żółkłby
    by żółkł
    żółkłaby
    by żółkła
    żółkłoby
    by żółkło
    żółkliby
    by żółkli
    żółkłyby
    by żółkły

    bezosobnik: żółknięto by

    bezokolicznik: żółknąć

    imiesłów przysłówkowy współczesny: żółknąc

    gerundium: żółknięcie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: żółknący

    Inne uwagi

    W cz. przeszłym i formach opartych na temacie cz. przeszłego używa się również form:  żółknąłem ,  żółknąłeś ,  żółknął  itd.

  • psł. *žľ̥knǫti 'stawać się jak żółć: nabierać gorzkiego smaku, żółtego zabarwienia'

    Por.  żółć 

CHRONOLOGIZACJA:
1613, Kart XVII-XVIII
Data ostatniej modyfikacji: 20.10.2022