zatwardzać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

rel. powodować nieczułość i zawziętość kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

rozwalniać

Połączenia

zatwardzać serce

Cytaty

Kazanie w Ełku Jan Paweł II poświęcił problemowi ubóstwa. - Nie zatwardzajmy serc, gdy słyszymy krzyk biednych - wzywał. - Starajmy się tak postępować, by nikomu w naszej Ojczyźnie nie brakło dachu nad głową i chleba na stole - mówił.

źródło: NKJP: Po pielgrzymce jana Pawła II w Polsce Ku pokrzepieniu serc, Gazeta Wrocławska, 1999-06-19

Jeśli więc będę notorycznie, uparcie dławił w sobie sumienie, zatwardzał je poprzez świadome i celowe wybieranie zła, to tym samym będę doprowadzał się do stanu bardzo niebezpiecznego. Do stanu, kiedy przekroczę linię za którą już nie będę odczuwał skrupułów. Serce będę miał twarde jak kamień.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatwardzam	zatwardzamy
2 os.	zatwardzasz	zatwardzacie
3 os.	zatwardza	zatwardzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatwardzałem +(e)m zatwardzał	zatwardzałam +(e)m zatwardzała	zatwardzałom +(e)m zatwardzało	zatwardzaliśmy +(e)śmy zatwardzali	zatwardzałyśmy +(e)śmy zatwardzały
2 os.	zatwardzałeś +(e)ś zatwardzał	zatwardzałaś +(e)ś zatwardzała	zatwardzałoś +(e)ś zatwardzało	zatwardzaliście +(e)ście zatwardzali	zatwardzałyście +(e)ście zatwardzały
3 os.	zatwardzał	zatwardzała	zatwardzało	zatwardzali	zatwardzały

bezosobnik: zatwardzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zatwardzał będę zatwardzać	będę zatwardzała będę zatwardzać	będę zatwardzało będę zatwardzać	będziemy zatwardzali będziemy zatwardzać	będziemy zatwardzały będziemy zatwardzać
2 os.	będziesz zatwardzał będziesz zatwardzać	będziesz zatwardzała będziesz zatwardzać	będziesz zatwardzało będziesz zatwardzać	będziecie zatwardzali będziecie zatwardzać	będziecie zatwardzały będziecie zatwardzać
3 os.	będzie zatwardzał będzie zatwardzać	będzie zatwardzała będzie zatwardzać	będzie zatwardzało będzie zatwardzać	będą zatwardzali będą zatwardzać	będą zatwardzały będą zatwardzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatwardzajmy
2 os.	zatwardzaj	zatwardzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatwardzałbym bym zatwardzał	zatwardzałabym bym zatwardzała	zatwardzałobym bym zatwardzało	zatwardzalibyśmy byśmy zatwardzali	zatwardzałybyśmy byśmy zatwardzały
2 os.	zatwardzałbyś byś zatwardzał	zatwardzałabyś byś zatwardzała	zatwardzałobyś byś zatwardzało	zatwardzalibyście byście zatwardzali	zatwardzałybyście byście zatwardzały
3 os.	zatwardzałby by zatwardzał	zatwardzałaby by zatwardzała	zatwardzałoby by zatwardzało	zatwardzaliby by zatwardzali	zatwardzałyby by zatwardzały

bezosobnik: zatwardzano by

bezokolicznik: zatwardzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zatwardzając

gerundium: zatwardzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatwardzanie	zatwardzania
D.	zatwardzania	zatwardzań
C.	zatwardzaniu	zatwardzaniom
B.	zatwardzanie	zatwardzania
N.	zatwardzaniem	zatwardzaniami
Ms.	zatwardzaniu	zatwardzaniach
W.	zatwardzanie	zatwardzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zatwardzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zatwardzający	zatwardzający	zatwardzający	zatwardzające	zatwardzająca
D.	zatwardzającego	zatwardzającego	zatwardzającego	zatwardzającego	zatwardzającej
C.	zatwardzającemu	zatwardzającemu	zatwardzającemu	zatwardzającemu	zatwardzającej
B.	zatwardzającego	zatwardzającego	zatwardzający	zatwardzające	zatwardzającą
N.	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającą
Ms.	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zatwardzający	zatwardzający	zatwardzające	zatwardzające
D.	zatwardzających	zatwardzających	zatwardzających	zatwardzających
C.	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającym	zatwardzającym
B.	zatwardzających	zatwardzających	zatwardzających	zatwardzające
N.	zatwardzającymi	zatwardzającymi	zatwardzającymi	zatwardzającymi
Ms.	zatwardzających	zatwardzających	zatwardzających	zatwardzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zatwardzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zatwardzany	zatwardzany	zatwardzany	zatwardzane	zatwardzana
D.	zatwardzanego	zatwardzanego	zatwardzanego	zatwardzanego	zatwardzanej
C.	zatwardzanemu	zatwardzanemu	zatwardzanemu	zatwardzanemu	zatwardzanej
B.	zatwardzanego	zatwardzanego	zatwardzany	zatwardzane	zatwardzaną
N.	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzaną
Ms.	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zatwardzani	zatwardzani	zatwardzane	zatwardzane
D.	zatwardzanych	zatwardzanych	zatwardzanych	zatwardzanych
C.	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanym	zatwardzanym
B.	zatwardzanych	zatwardzanych	zatwardzanych	zatwardzane
N.	zatwardzanymi	zatwardzanymi	zatwardzanymi	zatwardzanymi
Ms.	zatwardzanych	zatwardzanych	zatwardzanych	zatwardzanych

odpowiednik aspektowy: zatwardzić