Ku zdumieniu podróżników, tragarze nieoczekiwanie zmienili taktykę. Nie opóźniali marszu, nie utyskiwali, a nawet samorzutnie przyspieszali kroku.
źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965
[...] rząd z królem na czele uciekł na Śląsk, a większość wojsk koronnych poddała się najeźdźcom. [...] szlachta samorzutnie przystąpiła do organizacji oddziałów partyzanckich oraz zwoływania sejmików, na których uchwalano potrzebne na utrzymanie wojska podatki.
źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002
Częstochowa była jednym z pierwszych miast w Polsce, gdzie samorzutnie tworzyły się formy konspiracji niepodległościowej.
źródło: NKJP: r: Święto Państwa Polskiego i Szarych Szeregów, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2008-10-02
We wrześniu 1939 r. mieszkańcy Kłecka samorzutnie zorganizowali cywilną obronę miasta, stawiając zaciekły opór hitlerowskim najeźdźcom.
źródło: NKJP: MAT: Pamięci obrońców miasta, Gazeta Poznańska, 2003-09-11