rozbierać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

zdejmować z kogoś ubranie lub coś, co pełni podobną funkcję

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Ubranie

czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

	synonimy:	rozdziewać
	antonimy:	odziewać ubierać
	hiperonimy:	zdejmować

Połączenia

facet rozbiera
rozbierać dziecko, żonę; lalkę
rozbierać do bielizny
rozbierać do naga
ubierać i rozbierać

Cytaty

[...] gdy starsi bracia rozbierali go w osobnej komnacie z szat świeckich i ubierali w strój templariusza, myślał cały czas o Agnes, skutki czego rycerze zobaczyli i śmiali się z niego do łez.

źródło: KWSJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003

Fajgełe ubierała i rozbierała swoją lalkę o jasnych włosach, kauczukowych rączkach i nóżkach, które kiwały się niezdarnie.

źródło: KWSJP: Julian Stryjkowski: Echo, 1988

Smok B rozbiera księżniczkę ze zbroi. Spod
rynsztunku wyłaniają się długie loki i suknia.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbieram	rozbieramy
2 os.	rozbierasz	rozbieracie
3 os.	rozbiera	rozbierają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbierałem +(e)m rozbierał	rozbierałam +(e)m rozbierała	rozbierałom +(e)m rozbierało	rozbieraliśmy +(e)śmy rozbierali	rozbierałyśmy +(e)śmy rozbierały
2 os.	rozbierałeś +(e)ś rozbierał	rozbierałaś +(e)ś rozbierała	rozbierałoś +(e)ś rozbierało	rozbieraliście +(e)ście rozbierali	rozbierałyście +(e)ście rozbierały
3 os.	rozbierał	rozbierała	rozbierało	rozbierali	rozbierały

bezosobnik: rozbierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbierał będę rozbierać	będę rozbierała będę rozbierać	będę rozbierało będę rozbierać	będziemy rozbierali będziemy rozbierać	będziemy rozbierały będziemy rozbierać
2 os.	będziesz rozbierał będziesz rozbierać	będziesz rozbierała będziesz rozbierać	będziesz rozbierało będziesz rozbierać	będziecie rozbierali będziecie rozbierać	będziecie rozbierały będziecie rozbierać
3 os.	będzie rozbierał będzie rozbierać	będzie rozbierała będzie rozbierać	będzie rozbierało będzie rozbierać	będą rozbierali będą rozbierać	będą rozbierały będą rozbierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbierajmy
2 os.	rozbieraj	rozbierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbierałbym bym rozbierał	rozbierałabym bym rozbierała	rozbierałobym bym rozbierało	rozbieralibyśmy byśmy rozbierali	rozbierałybyśmy byśmy rozbierały
2 os.	rozbierałbyś byś rozbierał	rozbierałabyś byś rozbierała	rozbierałobyś byś rozbierało	rozbieralibyście byście rozbierali	rozbierałybyście byście rozbierały
3 os.	rozbierałby by rozbierał	rozbierałaby by rozbierała	rozbierałoby by rozbierało	rozbieraliby by rozbierali	rozbierałyby by rozbierały

bezosobnik: rozbierano by

bezokolicznik: rozbierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbierając

gerundium: rozbieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbieranie	rozbierania
D.	rozbierania	rozbierań
C.	rozbieraniu	rozbieraniom
B.	rozbieranie	rozbierania
N.	rozbieraniem	rozbieraniami
Ms.	rozbieraniu	rozbieraniach
W.	rozbieranie	rozbierania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbierający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbierający	rozbierający	rozbierający	rozbierające	rozbierająca
D.	rozbierającego	rozbierającego	rozbierającego	rozbierającego	rozbierającej
C.	rozbierającemu	rozbierającemu	rozbierającemu	rozbierającemu	rozbierającej
B.	rozbierającego	rozbierającego	rozbierający	rozbierające	rozbierającą
N.	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającą
Ms.	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbierający	rozbierający	rozbierające	rozbierające
D.	rozbierających	rozbierających	rozbierających	rozbierających
C.	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającym	rozbierającym
B.	rozbierających	rozbierających	rozbierających	rozbierające
N.	rozbierającymi	rozbierającymi	rozbierającymi	rozbierającymi
Ms.	rozbierających	rozbierających	rozbierających	rozbierających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbierany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbierany	rozbierany	rozbierany	rozbierane	rozbierana
D.	rozbieranego	rozbieranego	rozbieranego	rozbieranego	rozbieranej
C.	rozbieranemu	rozbieranemu	rozbieranemu	rozbieranemu	rozbieranej
B.	rozbieranego	rozbieranego	rozbierany	rozbierane	rozbieraną
N.	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranym	rozbieraną
Ms.	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbierani	rozbierani	rozbierane	rozbierane
D.	rozbieranych	rozbieranych	rozbieranych	rozbieranych
C.	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranym	rozbieranym
B.	rozbieranych	rozbieranych	rozbieranych	rozbierane
N.	rozbieranymi	rozbieranymi	rozbieranymi	rozbieranymi
Ms.	rozbieranych	rozbieranych	rozbieranych	rozbieranych

odpowiednik aspektowy: rozebrać

Składnia

Rz_osobowy	+	rozbierać	+	KOGO/CO + (z CZEGO)
Rz_osobowy	+	rozbierać	+	KOGO/CO + (do CZEGO)

Pochodzenie

z psł. *orz-birati 'dzielić na części, rozkładać; ściągać, zdejmować'; 'analizować, pojmować, rozumieć'

Zob. brać I

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: rozbierać coś , np. rozbierać płaszcz, kurtkę