strukturalizm

Mówiąc „strukturalizm”, mamy na myśli koncepcję stworzoną we Francji przez Claude'a Levi-Straussa, która w pierwszych dziesięcioleciach drugiej połowy XX wieku zdobyła ogromną popularność i była niejednokrotnie traktowana jako otwarcie nowych dróg przed naukami społecznymi i humanistyką.

źródło: NKJP: Jerzy Szacki: Historia myśli socjologicznej, 2002

Istotnie, strukturalizm stworzył znakomite narzędzia analizy języka: najpierw na jego poziomie najniższym, dźwiękowym, potem na piętrze morfologicznym i składniowym. Oczywistością dla metody strukturalnej stało się traktowanie elementów języka jako wzajemnie się warunkującej całości, struktury.

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Do zrozumienia i interpretacji nowej sztuki w dużej mierze przyczynił się strukturalizm, tak w nauce o literaturze, jak w krytyce literackiej. W Polsce dzięki niemu sprecyzowano narzędzia poznania literackiego [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Drewnowski: Próba scalenia: obiegi, wzorce, style. Literatura polska 1944-1989, 1997

W XX-wiecznej humanistyce próbę całości podjął strukturalizm. Opisywał fakty kulturowe na podobieństwo języka: jako systemy wzajemnie powiązanych ze sobą znaków. Jeden znak odsyła tu do drugiego znaku, w ich kolistym obiegu tworzy się znaczenie.

źródło: NKJP: Tadeusz Komendant: Jacques Derrida doktorem honorowym Uniwersytetu Śląskiego, Gazeta Wyborcza, 1997-12-11

Cechą strukturalizmu jest przypisywanie mocy sprawczej strukturom i niedocenianie działania podmiotów.

źródło: NKJP: Jacek Czaputowicz: Teorie stosunków międzynarodowych, 2007