dowcip - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

zabawna opowieść lub zachowanie, które ma kogoś rozśmieszyć

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Czas wolny

rozrywka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

facecja
figiel
kawał
żart

Połączenia

antysemicki, etniczny, polityczny; dobry, głupi, kiepski, marny, udany, wyrafinowany, znakomity...; stary, świeży; chamski, dwuznaczny, niecenzuralny, nieprzyzwoity, niewinny, niewybredny, pikantny, rubaszny, sprośny, świński, wulgarny; absurdalny, abstrakcyjny dowcip; dowcip sytuacyjny
dowcipy o blondynkach, o lekarzach, o policjantach...
dowcipy i anegdoty; kawały i dowcipy; żarty i dowcipy
odbiór dowcipu
dowcip krążył/krąży; udał się; przypomniał się komuś
opowiedzieć/opowiadać, rozumieć, usłyszeć, wyjaśnić/wyjaśniać, zrozumieć; robić, zrobić komuś; położyć, psuć; przypomnieć (sobie) dowcip
odpowiedzieć dowcipem; sypać; przerzucać się dowcipami
reagować, zareagować; silić się na dowcip
prześcigać się w dowcipach
potraktować coś jak/jako dowcip

Cytaty

Nie lubiano jego wyrafinowanych dowcipów, które szybko roznosiły się po całej Warszawie.

źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995

Pepe jest doskonałym rozmówcą, chętnie i świetnie opowiada dowcipy, z równą łatwością rozmawia po hiszpańsku, angielsku, francusku, włosku i po polsku, nic więc dziwnego, że taki człowiek przyciąga do siebie innych.

źródło: KWSJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002

Adamek rzadko się uśmiechał, nawet gdy należało pozytywnie zareagować na dowcipy szefa.

źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dowcip	dowcipy
D.	dowcipu	dowcipów
C.	dowcipowi	dowcipom
B.	dowcip	dowcipy
N.	dowcipem	dowcipami
Ms.	dowcipie	dowcipach
W.	dowcipie	dowcipy

Składnia

+

dowcip

+

o KIM/ o CZYM

Pochodzenie

st.czes. dóvtip 'domyślność, bystrość umysłu'