-
1.
pot. nie móc się poruszyć lub odezwać na skutek zaskoczenia spowodowanego nieprzewidzianymi okolicznościami -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka
zachowania emocjonalne -
Narratorka, zaskoczona atakiem, szczerze mówiąc, dębieje z oburzenia.
źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997
Polski rowerzysta nieraz dębieje, gdy samochody zatrzymują się przed pasami [...].
źródło: Internet: infobus.pl
Czasem jak coś palnę, to wszyscy dębieją.
źródło: NKJP: Internet
Mąż regularnie dębiał podczas Euro, kiedy przed każdym meczem opowiadałam mu całe wzbogacone anegdotami życiorysy trenerów i zawodników.
źródło: Internet: woodyallenmusiumrzec.blogspot.com
Egzotycznie wyglądający ludzie przyglądali się nam ze zdziwieniem i zdumieniem, szczerze odwzajemniając do nas uśmiechy. Dzieci albo dębiały na widok dziwnych stworów, albo zaczynały się przed nami popisywać.
źródło: Internet: mpkpoland.weebly.com
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. dębieję
dębiejemy
2 os. dębiejesz
dębiejecie
3 os. dębieje
dębieją
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. dębiałem
+(e)m dębiał
dębiałam
+(e)m dębiała
dębiałom
+(e)m dębiało
dębieliśmy
+(e)śmy dębieli
dębiałyśmy
+(e)śmy dębiały
2 os. dębiałeś
+(e)ś dębiał
dębiałaś
+(e)ś dębiała
dębiałoś
+(e)ś dębiało
dębieliście
+(e)ście dębieli
dębiałyście
+(e)ście dębiały
3 os. dębiał
dębiała
dębiało
dębieli
dębiały
bezosobnik: dębiano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę dębiał
będę dębieć
będę dębiała
będę dębieć
będę dębiało
będę dębieć
będziemy dębieli
będziemy dębieć
będziemy dębiały
będziemy dębieć
2 os. będziesz dębiał
będziesz dębieć
będziesz dębiała
będziesz dębieć
będziesz dębiało
będziesz dębieć
będziecie dębieli
będziecie dębieć
będziecie dębiały
będziecie dębieć
3 os. będzie dębiał
będzie dębieć
będzie dębiała
będzie dębieć
będzie dębiało
będzie dębieć
będą dębieli
będą dębieć
będą dębiały
będą dębieć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. dębiejmy
2 os. dębiej
dębiejcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. dębiałbym
bym dębiał
dębiałabym
bym dębiała
dębiałobym
bym dębiało
dębielibyśmy
byśmy dębieli
dębiałybyśmy
byśmy dębiały
2 os. dębiałbyś
byś dębiał
dębiałabyś
byś dębiała
dębiałobyś
byś dębiało
dębielibyście
byście dębieli
dębiałybyście
byście dębiały
3 os. dębiałby
by dębiał
dębiałaby
by dębiała
dębiałoby
by dębiało
dębieliby
by dębieli
dębiałyby
by dębiały
bezosobnik: dębiano by
bezokolicznik: dębieć
imiesłów przysłówkowy współczesny: dębiejąc
gerundium: dębienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. dębienie
dębienia
D. dębienia
dębień
C. dębieniu
dębieniom
B. dębienie
dębienia
N. dębieniem
dębieniami
Ms. dębieniu
dębieniach
W. dębienie
dębienia
imiesłów przymiotnikowy czynny: dębiejący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dębiejący
dębiejący
dębiejący
dębiejące
dębiejąca
D. dębiejącego
dębiejącego
dębiejącego
dębiejącego
dębiejącej
C. dębiejącemu
dębiejącemu
dębiejącemu
dębiejącemu
dębiejącej
B. dębiejącego
dębiejącego
dębiejący
dębiejące
dębiejącą
N. dębiejącym
dębiejącym
dębiejącym
dębiejącym
dębiejącą
Ms. dębiejącym
dębiejącym
dębiejącym
dębiejącym
dębiejącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dębiejący
dębiejący
dębiejące
dębiejące
D. dębiejących
dębiejących
dębiejących
dębiejących
C. dębiejącym
dębiejącym
dębiejącym
dębiejącym
B. dębiejących
dębiejących
dębiejących
dębiejące
N. dębiejącymi
dębiejącymi
dębiejącymi
dębiejącymi
Ms. dębiejących
dębiejących
dębiejących
dębiejących
odpowiednik aspektowy: zdębieć
-
+ dębieć + (z CZEGO)+ dębieć + (ZDANIE PYTAJNO-ZALEŻNE) -
płn. psł. *dǫběti, dǫbějǫ 'stawać się twardym jak dąb, sztywnieć, drętwieć, tężeć np. pod wpływem zimna, marznąć'