ochmistrzyni

Powierzył jej rolę ochmistrzyni i opiekunki. Nauczyła się wykonywać wszelkie jego polecenia [...]. Cała ulica wiedziała, że pracuje u pana artysty, i była z tego dumna.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966

Oglądałem „Tajemniczy ogród” po raz drugi w sali pełnej dzieci. Pamiętam ich triumfalny śmiech w scenie poniżenia ochmistrzyni [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Sobolewski: Dziś premiera, Gazeta Wyborcza, 1994-01-28

Ochmistrzyni, czyli po prostu gospodyni, była prawą ręką pani lub w ogóle zastępowała ją w prowadzeniu domu. Musiała zasługiwać na bezwzględne zaufanie, dzierżyła bowiem klucze do spiżarni, miała więc dostęp do wszystkich zapasów.

źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci: życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004

Podobnie jak pan dziedzic, mógł pan komendant każdego ze swoich poddanych wziąć sobie do usług w charakterze lokaja, kucharza, cyrulika albo błazna (mógł nawet założyć cały teatr pańszczyźniany, jeśli miał ochotę), mógł każdą bandoskę uczynić swoją ochmistrzynią, nałożnicą albo dziewką służebną.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag GUŁag, 1977

Na ogół nawet konserwatywni mężowie, jeżeli już oddają swoim żonom pieczę nad domem i dziećmi, traktują te żony raczej jak ochmistrzynie niż proste służące - czyli w miarę możliwości zaopatrują je w niezbędne zasoby (co dziś oznacza przede wszystkim pieniądze) i godzą się na to, aby dysponowały nimi wedle uznania.

źródło: NKJP: Zofia Milska-Wrzosińska: Para z dzieckiem, czyli niezupełnie poprawne politycznie uwagi o rodzicielstwie, 2005