szary - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

5.

zwyczajny i niczym się niewyróżniający

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeciętny

Połączenia

szary człowiek, obywatel; tłum; dzień; szara masa
szary i bezbarwny, szary i niepozorny, szary i nijaki, szary i prozaiczny, szary i przeciętny, szary i przyziemny

Cytaty

	[...] zasmakowałem w szpiegowskiej robocie: wywyższała mnie we własnym mniemaniu ponad szarą masą biurowych kolegów [...] źródło: KWSJP: Jerzy Stefan Stawiński: Smutnych losów, 1996
	Widzisz... ty się jednocześnie pragniesz wydawać jednym z nas, szarym i przeciętnym obywatelem, z drugiej strony nosisz stroje, które cię wyróżniają [...]. źródło: KWSJP: Ryszard Lassota: Tajemnica, 1978
	Ją, Kornelię, odgraniczał nieprzebyty mur przywilejów społecznych i towarzyskich od szarego tłumu, który istniał po to tylko, by jej służył. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958
	Partyjni bonzowie średniego szczebla, w tym oczywiście i Gierek, żyli na specjalnej stopie nieporównywalnej z poziomem życia szarych ludzi. źródło: KWSJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002
	Artykuły Erenburga miały świeżość widzenia, czucie człowieka, tego szarego żołnierza czy oficera sowieckiego, który walczył w najdzikszych warunkach, tego kolejarza, który nieraz osiemdziesiąt godzin nie mógł opuścić lokomotywy [...]. źródło: KWSJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi, 1947

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szary	szary	szary	szare	szara
D.	szarego	szarego	szarego	szarego	szarej
C.	szaremu	szaremu	szaremu	szaremu	szarej
B.	szarego	szarego	szary	szare	szarą
N.	szarym	szarym	szarym	szarym	szarą
Ms.	szarym	szarym	szarym	szarym	szarej
W.	szary	szary	szary	szare	szara

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szarzy	szarzy	szare	szare
D.	szarych	szarych	szarych	szarych
C.	szarym	szarym	szarym	szarym
B.	szarych	szarych	szarych	szare
N.	szarymi	szarymi	szarymi	szarymi
Ms.	szarych	szarych	szarych	szarych
W.	szarzy	szarzy	szare	szare

Składnia

	+	szary	+
szyk: neutralny

Pochodzenie

zach. psł. šarъ 'w kolorze popiołu, szary, popielaty'

Wynik drugiej palatalizacji spółgłosek tylnojęzykowych z wczesnopsł. *chěrъ (< *choi̯-ro-). Języki południowo- i wschodniosłowiańskie kontynuują prapostać *sěrъ.