szary - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

6.

monotonny, smutny, nudny i niczym nieurozmaicony

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nijaki

Połączenia

szary dzień, miesiąc; szara codzienność, rzeczywistość; egzystencja; szare życie
szary i bezbarwny, szary i beznadziejny, szary i bolesny, szary i marny, szary i monotonny, szary i nieciekawy, szary i nudny, szary i przygnębiający, szary i pusty, szary i smutny, szary i trudny

Cytaty

	Marek przebiegł w myśli jeszcze raz przeszłość i przyszłość, uprzytomnił sobie bezbarwne, bezradosne, szare i chłodne jutro, potem ziewnął i mruknął: - Mam tego dosyć... źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Gasnące słońce, 1958
	Był urodzonym kobieciarzem, tylko szare życie w PRL skazało go na kobiety drugiego gatunku. źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003
	Na jednej transakcji zarabiali po kilka tysięcy dolarów prowizji. Musieli dzielić się ze znajomymi, ale i tak w szarej rzeczywistości radzieckiej, w której do niedawna w ogóle nie było wolno posiadać dolarów, były to sumy zawrotne. źródło: KWSJP: Marcin Wojciechowski: Pomarańczowy majdan, 2006
	[...] Niemen zawsze uciekał od wszelkich szablonów, co w szarej epoce gomułkowskiej małej stabilizacji musiało drażnić. źródło: KWSJP: Dziś, gdy Niemena brak, Dziennik Polski, 2004-01-23
	W dobie kiedy gwałt i przemoc są nieodzowną przyprawą szarych dni, ucieczka córki jednego z najbardziej znienawidzonych przywódców reżimu stanowiła co najwyżej ciekawostkę. źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Enklawa.Neomatriarchat.Świnka, 1982

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szary	szary	szary	szare	szara
D.	szarego	szarego	szarego	szarego	szarej
C.	szaremu	szaremu	szaremu	szaremu	szarej
B.	szarego	szarego	szary	szare	szarą
N.	szarym	szarym	szarym	szarym	szarą
Ms.	szarym	szarym	szarym	szarym	szarej
W.	szary	szary	szary	szare	szara

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szarzy	szarzy	szare	szare
D.	szarych	szarych	szarych	szarych
C.	szarym	szarym	szarym	szarym
B.	szarych	szarych	szarych	szare
N.	szarymi	szarymi	szarymi	szarymi
Ms.	szarych	szarych	szarych	szarych
W.	szarzy	szarzy	szare	szare

Składnia

	+	szary	+
szyk: neutralny

Pochodzenie

zach. psł. šarъ 'w kolorze popiołu, szary, popielaty'

Wynik drugiej palatalizacji spółgłosek tylnojęzykowych z wczesnopsł. *chěrъ (< *choi̯-ro-). Języki południowo- i wschodniosłowiańskie kontynuują prapostać *sěrъ.