dysponować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

posiadać coś, mając jednocześnie możliwość użycia tego w określonym celu

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozporządzać

Połączenia

policja, prokurator; rodzina dysponuje czymś; władze dysponują czymś
dysponować kapitałem, jakąś kwotą, majątkiem, pieniędzmi; samochodem, sprzętem; dokumentami, dowodami, ekspertyzą, materiałami, wiedzą

Cytaty

W ówczesnym czasie dysponowałem środkami finansowymi i nie żałowałem ich dla Witowic.

źródło: NKJP: ZUMD Sarata Victoria Witowice Dolne, Dziennik Polski, 2000-10-12

Trzeba sobie jednak zdawać sprawę, że nasi przodkowie często nie mieli wyboru - jedli po prostu to, co było dostępne - a także nie dysponowali wiedzą pozwalającą na szczegółowe rozeznanie wszystkich potrzeb organizmu.

źródło: NKJP: Jerzy Duszyński: Ćwierć kilo wołowiny czy trzy kilo bagietki, Gazeta Wyborcza, 1998-05-15

Dysponując ponadkrytyczną masą paliwa jądrowego, udało się fizykom radzieckim skonstruować bombę i dokonać próbnego wybuchu 29 sierpnia 1949 r. [...].

źródło: NKJP: Włodzimierz Kusch: Co o promieniowaniu wiedzieć powinniśmy, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dysponuję	dysponujemy
2 os.	dysponujesz	dysponujecie
3 os.	dysponuje	dysponują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dysponowałem +(e)m dysponował	dysponowałam +(e)m dysponowała	dysponowałom +(e)m dysponowało	dysponowaliśmy +(e)śmy dysponowali	dysponowałyśmy +(e)śmy dysponowały
2 os.	dysponowałeś +(e)ś dysponował	dysponowałaś +(e)ś dysponowała	dysponowałoś +(e)ś dysponowało	dysponowaliście +(e)ście dysponowali	dysponowałyście +(e)ście dysponowały
3 os.	dysponował	dysponowała	dysponowało	dysponowali	dysponowały

bezosobnik: dysponowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dysponował będę dysponować	będę dysponowała będę dysponować	będę dysponowało będę dysponować	będziemy dysponowali będziemy dysponować	będziemy dysponowały będziemy dysponować
2 os.	będziesz dysponował będziesz dysponować	będziesz dysponowała będziesz dysponować	będziesz dysponowało będziesz dysponować	będziecie dysponowali będziecie dysponować	będziecie dysponowały będziecie dysponować
3 os.	będzie dysponował będzie dysponować	będzie dysponowała będzie dysponować	będzie dysponowało będzie dysponować	będą dysponowali będą dysponować	będą dysponowały będą dysponować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dysponujmy
2 os.	dysponuj	dysponujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dysponowałbym bym dysponował	dysponowałabym bym dysponowała	dysponowałobym bym dysponowało	dysponowalibyśmy byśmy dysponowali	dysponowałybyśmy byśmy dysponowały
2 os.	dysponowałbyś byś dysponował	dysponowałabyś byś dysponowała	dysponowałobyś byś dysponowało	dysponowalibyście byście dysponowali	dysponowałybyście byście dysponowały
3 os.	dysponowałby by dysponował	dysponowałaby by dysponowała	dysponowałoby by dysponowało	dysponowaliby by dysponowali	dysponowałyby by dysponowały

bezosobnik: dysponowano by

bezokolicznik: dysponować

imiesłów przysłówkowy współczesny: dysponując

gerundium: dysponowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dysponowanie	dysponowania
D.	dysponowania	dysponowań
C.	dysponowaniu	dysponowaniom
B.	dysponowanie	dysponowania
N.	dysponowaniem	dysponowaniami
Ms.	dysponowaniu	dysponowaniach
W.	dysponowanie	dysponowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dysponujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dysponujący	dysponujący	dysponujący	dysponujące	dysponująca
D.	dysponującego	dysponującego	dysponującego	dysponującego	dysponującej
C.	dysponującemu	dysponującemu	dysponującemu	dysponującemu	dysponującej
B.	dysponującego	dysponującego	dysponujący	dysponujące	dysponującą
N.	dysponującym	dysponującym	dysponującym	dysponującym	dysponującą
Ms.	dysponującym	dysponującym	dysponującym	dysponującym	dysponującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dysponujący	dysponujący	dysponujące	dysponujące
D.	dysponujących	dysponujących	dysponujących	dysponujących
C.	dysponującym	dysponującym	dysponującym	dysponującym
B.	dysponujących	dysponujących	dysponujących	dysponujące
N.	dysponującymi	dysponującymi	dysponującymi	dysponującymi
Ms.	dysponujących	dysponujących	dysponujących	dysponujących

Składnia

Rz[sub[osobowy[/sub]

+

dysponować

+

CZYM

Pochodzenie

łac. dispōnere 'dzielić, porządkować, układać'

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: dysponować kimś