deklinować - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

jęz. odmieniać wyraz przez przypadki i liczby

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Język

	synonimy:	spadkować
	hiperonimy:	odmieniać

Połączenia

deklinować rzeczowniki, przymiotniki; imiona, nazwiska
deklinować poprawnie, prawidłowo

Cytaty

[...] powinniśmy deklinować nasz wrocławski Ostrów Tumski: Ostrowa Tumskiego, Ostrowowi Tumskiemu, Ostrowem Tumskim, na Ostrowie Tumskim.

źródło: NKJP: Jan Miodek: Ironia cudzysłowu, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-02-03

Skoro za najnaturalniejsze uznaje się przecież postacie odmienione – typu Camusa, Morina, Moneta, Degasem, o Dumasie, to dlaczego nie deklinujemy takich chociażby nazwisk francuskich, jak Dubois czy Benoit?

źródło: NKJP: Jan Miodek: Gastronomia Savarina - socjalisty Dubois, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-08-19

U nas akurat wszystkie przywołane tu nazwiska też się odmieniają z „e” ruchomym, ale ścisłej reguły ustalić się nie da, bo sposób deklinowania zależy od stopnia przyswojenia danej formuły.

źródło: NKJP: Vaclav Havel: Wiedza i Życie nr 2, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	deklinuję	deklinujemy
2 os.	deklinujesz	deklinujecie
3 os.	deklinuje	deklinują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	deklinowałem +(e)m deklinował	deklinowałam +(e)m deklinowała	deklinowałom +(e)m deklinowało	deklinowaliśmy +(e)śmy deklinowali	deklinowałyśmy +(e)śmy deklinowały
2 os.	deklinowałeś +(e)ś deklinował	deklinowałaś +(e)ś deklinowała	deklinowałoś +(e)ś deklinowało	deklinowaliście +(e)ście deklinowali	deklinowałyście +(e)ście deklinowały
3 os.	deklinował	deklinowała	deklinowało	deklinowali	deklinowały

bezosobnik: deklinowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę deklinował będę deklinować	będę deklinowała będę deklinować	będę deklinowało będę deklinować	będziemy deklinowali będziemy deklinować	będziemy deklinowały będziemy deklinować
2 os.	będziesz deklinował będziesz deklinować	będziesz deklinowała będziesz deklinować	będziesz deklinowało będziesz deklinować	będziecie deklinowali będziecie deklinować	będziecie deklinowały będziecie deklinować
3 os.	będzie deklinował będzie deklinować	będzie deklinowała będzie deklinować	będzie deklinowało będzie deklinować	będą deklinowali będą deklinować	będą deklinowały będą deklinować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		deklinujmy
2 os.	deklinuj	deklinujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	deklinowałbym bym deklinował	deklinowałabym bym deklinowała	deklinowałobym bym deklinowało	deklinowalibyśmy byśmy deklinowali	deklinowałybyśmy byśmy deklinowały
2 os.	deklinowałbyś byś deklinował	deklinowałabyś byś deklinowała	deklinowałobyś byś deklinowało	deklinowalibyście byście deklinowali	deklinowałybyście byście deklinowały
3 os.	deklinowałby by deklinował	deklinowałaby by deklinowała	deklinowałoby by deklinowało	deklinowaliby by deklinowali	deklinowałyby by deklinowały

bezosobnik: deklinowano by

bezokolicznik: deklinować

imiesłów przysłówkowy współczesny: deklinując

gerundium: deklinowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	deklinowanie	deklinowania
D.	deklinowania	deklinowań
C.	deklinowaniu	deklinowaniom
B.	deklinowanie	deklinowania
N.	deklinowaniem	deklinowaniami
Ms.	deklinowaniu	deklinowaniach
W.	deklinowanie	deklinowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: deklinujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	deklinujący	deklinujący	deklinujący	deklinujące	deklinująca
D.	deklinującego	deklinującego	deklinującego	deklinującego	deklinującej
C.	deklinującemu	deklinującemu	deklinującemu	deklinującemu	deklinującej
B.	deklinującego	deklinującego	deklinujący	deklinujące	deklinującą
N.	deklinującym	deklinującym	deklinującym	deklinującym	deklinującą
Ms.	deklinującym	deklinującym	deklinującym	deklinującym	deklinującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	deklinujący	deklinujący	deklinujące	deklinujące
D.	deklinujących	deklinujących	deklinujących	deklinujących
C.	deklinującym	deklinującym	deklinującym	deklinującym
B.	deklinujących	deklinujących	deklinujących	deklinujące
N.	deklinującymi	deklinującymi	deklinującymi	deklinującymi
Ms.	deklinujących	deklinujących	deklinujących	deklinujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: deklinowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	deklinowany	deklinowany	deklinowany	deklinowane	deklinowana
D.	deklinowanego	deklinowanego	deklinowanego	deklinowanego	deklinowanej
C.	deklinowanemu	deklinowanemu	deklinowanemu	deklinowanemu	deklinowanej
B.	deklinowanego	deklinowanego	deklinowany	deklinowane	deklinowaną
N.	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanym	deklinowaną
Ms.	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	deklinowani	deklinowani	deklinowane	deklinowane
D.	deklinowanych	deklinowanych	deklinowanych	deklinowanych
C.	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanym	deklinowanym
B.	deklinowanych	deklinowanych	deklinowanych	deklinowane
N.	deklinowanymi	deklinowanymi	deklinowanymi	deklinowanymi
Ms.	deklinowanych	deklinowanych	deklinowanych	deklinowanych

Składnia

+

deklinować

+

CO

Pochodzenie

łac. dēclīnāre 'zbaczać, odwracać; zginać; odmieniać'