zastanawiać się

  • intensywnie myśleć, analizując różne kwestie związane z określoną sprawą
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Działalność intelektualna człowieka

    nazwy działań intelektualnych człowieka

    • autor, chłopiec, dziewczyna, rząd, społeczeństwo, uczeń zastanawia się; analitycy, inwestorzy, klienci, krytycy, lekarze, ludzie, nauczyciele, naukowcy, politycy, prawnicy, radni, rodzice, sędziowie, władze zastanawiają się
    • zastanawiać się chwilę, godzinami, ileś minut, parę sekund
    • zastanawiać się nad celowością, nad fenomenem czegoś, nad konsekwencjami, nad możliwością, nad odpowiedzią, nad problemem, nad przyczyną, nad jakimś przypadkiem, nad przyszłością, nad sensem, nad szansami, nad tajemnicą, nad wprowadzeniem, nad wyborem, zakupem, nad znaczeniem czegoś
    • zastanawiać się przez chwilę, przez moment
    • zastanawiać się ciągle, często, długo, gorączkowo, nieraz, poważnie, rzadko, stale, trochę, uważnie, wielokrotnie, wolno, wspólnie
    • móc, przestać, woleć; trzeba, warto zastanawiać się
    • zastanawiać się i analizować
  • Środowisko rozmawiało ze sobą, zastanawiało się, rozważało różne warianty.

    źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

    Arski z PPS-u miał zostać zastępcą, był dość znanym działaczem i rozglądali się, kogo by tu ze starych komunistów postawić nad Arskim. Wiem, że zastanawiali się nad Zabłudowskim.

    źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

    Czy w ogóle przeszło mi przez głowę, że miałbym się z nią kiedykolwiek ożenić? Nie, nie zastanawiałem się nad tym.

    źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

    Zastanawiała się, jak ma do niego mówić teraz, kiedy są sobie równi?

    źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

    Jakub [...] zastanawiał się, dlaczego ojciec Marii nie pochował żony w rodzinnym grobowcu. Dlaczego przewiózł ją do Warszawy?

    źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. zastanawiam się
    zastanawiamy się
    2 os. zastanawiasz się
    zastanawiacie się
    3 os. zastanawia się
    zastanawiają się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. zastanawiałem się
    +(e)m się zastanawiał
    zastanawiałam się
    +(e)m się zastanawiała
    zastanawiałom się
    +(e)m się zastanawiało
    zastanawialiśmy się
    +(e)śmy się zastanawiali
    zastanawiałyśmy się
    +(e)śmy się zastanawiały
    2 os. zastanawiałeś się
    +(e)ś się zastanawiał
    zastanawiałaś się
    +(e)ś się zastanawiała
    zastanawiałoś się
    +(e)ś się zastanawiało
    zastanawialiście się
    +(e)ście się zastanawiali
    zastanawiałyście się
    +(e)ście się zastanawiały
    3 os. zastanawiał się
    zastanawiała się
    zastanawiało się
    zastanawiali się
    zastanawiały się

    bezosobnik: zastanawiano się

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę się zastanawiał
    będę się zastanawiać
    będę się zastanawiała
    będę się zastanawiać
    będę się zastanawiało
    będę się zastanawiać
    będziemy się zastanawiali
    będziemy się zastanawiać
    będziemy się zastanawiały
    będziemy się zastanawiać
    2 os. będziesz się zastanawiał
    będziesz się zastanawiać
    będziesz się zastanawiała
    będziesz się zastanawiać
    będziesz się zastanawiało
    będziesz się zastanawiać
    będziecie się zastanawiali
    będziecie się zastanawiać
    będziecie się zastanawiały
    będziecie się zastanawiać
    3 os. będzie się zastanawiał
    będzie się zastanawiać
    będzie się zastanawiała
    będzie się zastanawiać
    będzie się zastanawiało
    będzie się zastanawiać
    będą się zastanawiali
    będą się zastanawiać
    będą się zastanawiały
    będą się zastanawiać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. zastanawiajmy się
    2 os. zastanawiaj się
    zastanawiajcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. zastanawiałbym się
    bym się zastanawiał
    zastanawiałabym się
    bym się zastanawiała
    zastanawiałobym się
    bym się zastanawiało
    zastanawialibyśmy się
    byśmy się zastanawiali
    zastanawiałybyśmy się
    byśmy się zastanawiały
    2 os. zastanawiałbyś się
    byś się zastanawiał
    zastanawiałabyś się
    byś się zastanawiała
    zastanawiałobyś się
    byś się zastanawiało
    zastanawialibyście się
    byście się zastanawiali
    zastanawiałybyście się
    byście się zastanawiały
    3 os. zastanawiałby się
    by się zastanawiał
    zastanawiałaby się
    by się zastanawiała
    zastanawiałoby się
    by się zastanawiało
    zastanawialiby się
    by się zastanawiali
    zastanawiałyby się
    by się zastanawiały

    bezosobnik: zastanawiano by się

    bezokolicznik: zastanawiać się

    imiesłów przysłówkowy współczesny: zastanawiając się

    gerundium: zastanawianie się

    odpowiednik aspektowy: zastanowić się

  • Rzosobowy + zastanawiać się +
    nad KIM/CZYM
    Rzosobowy + zastanawiać się +
    ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
  • Zob.  stanowić 

CHRONOLOGIZACJA:
XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.
Data ostatniej modyfikacji: 13.07.2023