-
1.
ubiór o szczególnym charakterze, często wskazujący na określoną przynależność społeczną danej osoby, noszony zwłaszcza przy uroczystych okazjach -
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Ubranie
rodzaje i części ubrań
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
uroczystości i święta -
hiperonimy: ubiór
-
- lniana, zgrzebna; luźna, obszerna; biała, błękitna, czarna...; ciemna; bogata, kosztowna; klasyczna, historyczna szata; anielskie, cesarskie, duchowne, dworskie; arabskie, orientalne; ceremonialne, modlitewne, rytualne; specjalne; jedwabne; długie; miękkie; purpurowe, szkarłatne, barwne, kolorowe; lśniące; haftowane, wyszywane, wzorzyste; brudne, czyste; cenne, drogocenne, piękne; dostojne, uroczyste, odświętne, ozdobne, nędzne, skromne; nowe, stare; rozwiane, udrapowane, powiewne, powłóczyste, przejrzyste, zwiewne; wykwintne, wytworne, odświętne; święte szaty; szata wierzchnia; biskupia, duchowna, kapłańska; buddyjska; pokutna; szaty królewskie, książęce, koronacyjne; kościelne, liturgiczne, pontyfikalne; zakonne; weselne, żałobne
- szaty biskupa, kapłana, kardynałów, mnicha, papieża; króla; Chrystusa, Jezusa
- szata do ziemi
- szata w jakimś kolorze
- szata i koń, szata i korona; szata i turban; szaty i akcesoria; szaty i naczynia liturgiczne
- kolor; kraj, rąbek, rękaw, skrawek szaty; fałdy szat
- uchylić/uchylać szaty
- nosić; nakładać, oblec, przyoblec, przywdziać/przywdziewać, włożyć/wkładać; zdjąć/zdejmować, zrzucić; rozedrzeć szaty
-
Na jednej ze ścian widnieje najbardziej fascynujące z dongolańskich malowideł - portret bezimiennego władcy w pysznych królewskich szatach, nasuwających na myśl przepych bizantyńskiego dworu.
źródło: NKJP: Jerzy Ciechanowicz, Zapomniane królestwo, Gazeta Wyborcza,1997-10-24
Pokazano doskonałą kolekcję szat liturgicznych: ornatów, kap, dalmatyk z XVII-XIX wieku.
źródło: NKJP: Skarby paulinów na Skałce, Dziennik Polski, 2003-09-17
Kardynałowie ubrani byli w szaty w czerwonym kolorze, zarezerwowanym dla uroczystości żałobnych po śmierci papieży.
źródło: NKJP: M.Barwicka: Ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II: Długie pożegnanie, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-08
Mudżahedini w panterkach i kraciastych chustach i siwobrodzi plemienni wodzowie w powłóczystych szatach i ogromnych, białych turbanach zasiedli rzędami na trawie przed trybuną, przybraną girlandami kwiatów.
źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002
Przedstawia on postać błogosławiącego Chrystusa w białej, powłóczystej szacie. Z Jego serca wybiegają snopy białych i czerwonych promieni, a dopełnieniem całości jest znajdująca się pod spodem wstęga z napisem: Jezu ufam tobie.
źródło: NKJP: Kraków? To niedaleko Łagiewnik..., Dziennik Polski, 2003-02-15
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. szata
szaty
D. szaty
szat
C. szacie
szatom
B. szatę
szaty
N. szatą
szatami
Ms. szacie
szatach
W. szato
szaty
-
psł. *šata / *šatъ 'przyodziewek; odzienie, szata'
z germ. *hētaz
Zmiana pragerm. *h w psł. *š wywołana pierwszą palatalizacją. Postać pragermańska *hētaz znajduje kontynuację m.in. w niem. dial. Häß ‘szata, suknia’.