-
2.
dokonywać zabiegów lub działań, w wyniku których coś staje się lepsze jakościowo -
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Przemysł
miejsca i czynności związane z przemysłem
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Świat roślin
ogrodnictwo i dbałość o rośliny -
- uszlachetnianie produkcji, surowca; nasion; tkanin, węgla
-
Rafał Urban, sadownik znakomity, łowca wszelkich nowinek o uszlachetnianiu jabłoni, opowiadał mi o pniu gwiaździstym, o łączeniu skiełkowanych pędów, kiedy tylko wybijają się z nasion jabłka.
źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
Odkąd człowiek stał się hodowcą, zaczął poszerzać krąg zwierząt, które dogląda, karmi, uszlachetnia. Nowoczesny hodowca nie tylko dba o ich warunki bytu, ale korzystając ze zdobyczy nauki podaje im zbilansowaną karmę, a także poprawia je pod względem genetycznym przez dobór partnerów o pożądanych cechach.
źródło: NKJP: (mru): Kocięta zostały w Polsce, Dziennik Zachodni, 2002-11-06
To zwykłe gwoździe. A uszlachetnianie polega na miedziowaniu, czy mosiądzowaniu tych zwykłych gwoździ - wyjaśnia Stanisław Szot, który uszlachetnia zwykłe gwoździe od 1980 roku.
źródło: NKJP: Ewa Bożek: Kod dostępu, Gazeta Krakowska, 2001-12-21
Do dziś podstawą produkcji wycieraczek jest naturalny kauczuk, choć dziś uszlachetnia się go różnymi dodatkami, a kształt piór jest dobierany przy pomocy komputerów.
źródło: NKJP: pim: Guma, która poprawia widzenie, Trybuna Śląska, 2003-04-17
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. uszlachetniam
uszlachetniamy
2 os. uszlachetniasz
uszlachetniacie
3 os. uszlachetnia
uszlachetniają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. uszlachetniałem
+(e)m uszlachetniał
uszlachetniałam
+(e)m uszlachetniała
uszlachetniałom
+(e)m uszlachetniało
uszlachetnialiśmy
+(e)śmy uszlachetniali
uszlachetniałyśmy
+(e)śmy uszlachetniały
2 os. uszlachetniałeś
+(e)ś uszlachetniał
uszlachetniałaś
+(e)ś uszlachetniała
uszlachetniałoś
+(e)ś uszlachetniało
uszlachetnialiście
+(e)ście uszlachetniali
uszlachetniałyście
+(e)ście uszlachetniały
3 os. uszlachetniał
uszlachetniała
uszlachetniało
uszlachetniali
uszlachetniały
bezosobnik: uszlachetniano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę uszlachetniał
będę uszlachetniać
będę uszlachetniała
będę uszlachetniać
będę uszlachetniało
będę uszlachetniać
będziemy uszlachetniali
będziemy uszlachetniać
będziemy uszlachetniały
będziemy uszlachetniać
2 os. będziesz uszlachetniał
będziesz uszlachetniać
będziesz uszlachetniała
będziesz uszlachetniać
będziesz uszlachetniało
będziesz uszlachetniać
będziecie uszlachetniali
będziecie uszlachetniać
będziecie uszlachetniały
będziecie uszlachetniać
3 os. będzie uszlachetniał
będzie uszlachetniać
będzie uszlachetniała
będzie uszlachetniać
będzie uszlachetniało
będzie uszlachetniać
będą uszlachetniali
będą uszlachetniać
będą uszlachetniały
będą uszlachetniać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. uszlachetniajmy
2 os. uszlachetniaj
uszlachetniajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. uszlachetniałbym
bym uszlachetniał
uszlachetniałabym
bym uszlachetniała
uszlachetniałobym
bym uszlachetniało
uszlachetnialibyśmy
byśmy uszlachetniali
uszlachetniałybyśmy
byśmy uszlachetniały
2 os. uszlachetniałbyś
byś uszlachetniał
uszlachetniałabyś
byś uszlachetniała
uszlachetniałobyś
byś uszlachetniało
uszlachetnialibyście
byście uszlachetniali
uszlachetniałybyście
byście uszlachetniały
3 os. uszlachetniałby
by uszlachetniał
uszlachetniałaby
by uszlachetniała
uszlachetniałoby
by uszlachetniało
uszlachetnialiby
by uszlachetniali
uszlachetniałyby
by uszlachetniały
bezosobnik: uszlachetniano by
bezokolicznik: uszlachetniać
imiesłów przysłówkowy współczesny: uszlachetniając
gerundium: uszlachetnianie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. uszlachetnianie
uszlachetniania
D. uszlachetniania
uszlachetniań
C. uszlachetnianiu
uszlachetnianiom
B. uszlachetnianie
uszlachetniania
N. uszlachetnianiem
uszlachetnianiami
Ms. uszlachetnianiu
uszlachetnianiach
W. uszlachetnianie
uszlachetniania
imiesłów przymiotnikowy czynny: uszlachetniający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. uszlachetniający
uszlachetniający
uszlachetniający
uszlachetniające
uszlachetniająca
D. uszlachetniającego
uszlachetniającego
uszlachetniającego
uszlachetniającego
uszlachetniającej
C. uszlachetniającemu
uszlachetniającemu
uszlachetniającemu
uszlachetniającemu
uszlachetniającej
B. uszlachetniającego
uszlachetniającego
uszlachetniający
uszlachetniające
uszlachetniającą
N. uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającą
Ms. uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. uszlachetniający
uszlachetniający
uszlachetniające
uszlachetniające
D. uszlachetniających
uszlachetniających
uszlachetniających
uszlachetniających
C. uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającym
uszlachetniającym
B. uszlachetniających
uszlachetniających
uszlachetniających
uszlachetniające
N. uszlachetniającymi
uszlachetniającymi
uszlachetniającymi
uszlachetniającymi
Ms. uszlachetniających
uszlachetniających
uszlachetniających
uszlachetniających
imiesłów przymiotnikowy bierny: uszlachetniany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. uszlachetniany
uszlachetniany
uszlachetniany
uszlachetniane
uszlachetniana
D. uszlachetnianego
uszlachetnianego
uszlachetnianego
uszlachetnianego
uszlachetnianej
C. uszlachetnianemu
uszlachetnianemu
uszlachetnianemu
uszlachetnianemu
uszlachetnianej
B. uszlachetnianego
uszlachetnianego
uszlachetniany
uszlachetniane
uszlachetnianą
N. uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianą
Ms. uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. uszlachetniani
uszlachetniani
uszlachetniane
uszlachetniane
D. uszlachetnianych
uszlachetnianych
uszlachetnianych
uszlachetnianych
C. uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianym
uszlachetnianym
B. uszlachetnianych
uszlachetnianych
uszlachetnianych
uszlachetniane
N. uszlachetnianymi
uszlachetnianymi
uszlachetnianymi
uszlachetnianymi
Ms. uszlachetnianych
uszlachetnianych
uszlachetnianych
uszlachetnianych
Inne uwagi
Zwykle ger
-
+ uszlachetniać + CO + (CZYM) -
Zob. szlachta , por. szlachetny