-
1.
w Polsce od końca XVI do końca XVIII wieku: polski szlachcic, wywodzący swe pochodzenie od starożytnego i walecznego plemienia Sarmatów, odznaczający się konserwatywnymi poglądami, patriotyzmem, umiłowaniem wolności i rozrywek; przez przeciwników postrzegany jako symbol zacofania Polski tamtych czasów -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
świat dawnych epok i wydarzenia historyczne -
hiperonimy: szlachcic
-
- polski sarmata
-
Sarmaci wielce cenili sobie życie towarzyskie. Znane jest powszechnie rozmiłowanie dawnych Polaków w ucztach [...].
źródło: NKJP: Maria Wichowa: O różnych aspektach staropolskiej biesiady w świetle relacji literackich, 2000
W dobie tryumfu kontrreformacji tolerancja panująca ongiś w „państwie bez stosów” uchodziła raczej za wstydliwy, aniżeli chlubny epizod w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Z drugiej zaś strony sarmaci mogli się poczuć słusznie zaniepokojeni sytuacją gospodarczą ojczyzny, a jeszcze bardziej klęskami politycznymi.
źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Płaczki narodowych dziejów, Gazeta Wyborcza, 1995-02-23
Najtrudniejsza rzecz z pasem słuckim; ma cztery metry długości i ciasno musi opinać figurę 120-kilowego sarmaty.
źródło: NKJP: Andrzej Niczyperowicz: Szambelan jeździ autostopem, Gazeta Poznańska, 2002-06-14
Inny wielki sarmata, imć Panie Kochanku, czyli Karol Radziwiłł, zmarł na marskość wątroby [...].
źródło: NKJP: Tomasz Karczewski: Pomroczność jasna, CKM, 03/03, 2000
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza liczba mnoga M. sarmata
sarmaci
ndepr sarmaty
depr D. sarmaty
sarmatów
C. sarmacie
sarmatom
B. sarmatę
sarmatów
N. sarmatą
sarmatami
Ms. sarmacie
sarmatach
W. sarmato
sarmaci
ndepr sarmaty
depr -
łac. Sarmata
z gr. Sarmátai 'jedno z plemion scytyjskich'