rozporządzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

książk. będąc posiadaczem czegoś, zdecydować, co będzie się z tym działo w przyszłości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Finanse

własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozrządzić

Połączenia

rozporządzić majątkiem, mieniem, nieruchomością, pieniędzmi
dobrze, niekorzystnie rozporządzić

Cytaty

Przed swoją śmiercią ojciec rozporządził majątkiem w ten sposób, że połowę zapisał żonie, a resztę synowi Janowi z drugiego małżeństwa i córce.

źródło: NKJP: (ROB): Gra o pensjonat, Gazeta Krakowska, 2003-05-26

- Ziemią rozporządzi jak trzeba - mówił spokojnie wuj Mateusz. - To przede wszystkim dobry gospodarz.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Tego lata w Burbelkowie, 2000

Prezydent rozporządził nieruchomością z naruszeniem żywotnych interesów miasta. A chodzi o tereny, na których ma powstać hipermarket i centrum rekreacyjne.

źródło: NKJP: (MAWI): Poseł doniósł na prezydenta, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-02-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozporządzę	rozporządzimy
2 os.	rozporządzisz	rozporządzicie
3 os.	rozporządzi	rozporządzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozporządziłem +(e)m rozporządził	rozporządziłam +(e)m rozporządziła	rozporządziłom +(e)m rozporządziło	rozporządziliśmy +(e)śmy rozporządzili	rozporządziłyśmy +(e)śmy rozporządziły
2 os.	rozporządziłeś +(e)ś rozporządził	rozporządziłaś +(e)ś rozporządziła	rozporządziłoś +(e)ś rozporządziło	rozporządziliście +(e)ście rozporządzili	rozporządziłyście +(e)ście rozporządziły
3 os.	rozporządził	rozporządziła	rozporządziło	rozporządzili	rozporządziły

bezosobnik: rozporządzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozporządźmy
2 os.	rozporządź	rozporządźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozporządziłbym bym rozporządził	rozporządziłabym bym rozporządziła	rozporządziłobym bym rozporządziło	rozporządzilibyśmy byśmy rozporządzili	rozporządziłybyśmy byśmy rozporządziły
2 os.	rozporządziłbyś byś rozporządził	rozporządziłabyś byś rozporządziła	rozporządziłobyś byś rozporządziło	rozporządzilibyście byście rozporządzili	rozporządziłybyście byście rozporządziły
3 os.	rozporządziłby by rozporządził	rozporządziłaby by rozporządziła	rozporządziłoby by rozporządziło	rozporządziliby by rozporządzili	rozporządziłyby by rozporządziły

bezosobnik: rozporządzono by

bezokolicznik: rozporządzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozporządziwszy

gerundium: rozporządzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozporządzenie	rozporządzenia
D.	rozporządzenia	rozporządzeń
C.	rozporządzeniu	rozporządzeniom
B.	rozporządzenie	rozporządzenia
N.	rozporządzeniem	rozporządzeniami
Ms.	rozporządzeniu	rozporządzeniach
W.	rozporządzenie	rozporządzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozporządzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozporządzony	rozporządzony	rozporządzony	rozporządzone	rozporządzona
D.	rozporządzonego	rozporządzonego	rozporządzonego	rozporządzonego	rozporządzonej
C.	rozporządzonemu	rozporządzonemu	rozporządzonemu	rozporządzonemu	rozporządzonej
B.	rozporządzonego	rozporządzonego	rozporządzony	rozporządzone	rozporządzoną
N.	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzoną
Ms.	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozporządzeni	rozporządzeni	rozporządzone	rozporządzone
D.	rozporządzonych	rozporządzonych	rozporządzonych	rozporządzonych
C.	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonym	rozporządzonym
B.	rozporządzonych	rozporządzonych	rozporządzonych	rozporządzone
N.	rozporządzonymi	rozporządzonymi	rozporządzonymi	rozporządzonymi
Ms.	rozporządzonych	rozporządzonych	rozporządzonych	rozporządzonych

odpowiednik aspektowy: rozporządzać

Składnia

+

rozporządzić

+

CZYM

Pochodzenie

Zob. rządzić