-
1.
nadawca chce, żeby ten, o kim mowa zrobił to, o czym mowa -
komentarz przyzdaniowy
-
wykładnik rozkazu
-
służy do tworzenia rozkazów, próśb, zaproszeń; w wypadku podmiotu w pierwszej osobie liczby pojedynczej służy do wyrażenia woli nadawcy, aby coś zrobić
-
Niech pani kiedyś wpadnie, żeby je zobaczyć...
źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998
- Niech śpią - szepnął. - Po zbudzeniu się prawdopodobnie wrócą do równowagi i przestaną bredzić.
źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1994
No, ale jeżeli Zenek tę opiekę odrzuca, to niech sobie robi, co chce, i koniec.
źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990
Pewnie jej ten szwagier tak poradził. Ale niech tylko spróbuje.
źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999
Niech mu Pan Bóg nagrodzi centuplo [stokrotnie].
źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005
-
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator zdaniowy
-
niech _ ograniczenia zakresu użycia:nie: z Cz. cz. przysz., t. przyp.szyk: stały: antepozycja -
Pierwotnie forma 2. osoby l. p. staropolskiego czasownika niechać 'nie ruszać, zostawić; nie zajmować się czymś, nie troskać się o coś; przestać coś czynić, przestać wypełniać; zaniechać, zaniedbać; zostawić, opuścić, ominąć, porzucić; pozwolić, dopuścić; nie chcieć'; rozkaźnik niechaj , niechajcie w połączeniu z bezokolicznikiem innego czasownika wyrażał tryb rozkazujący tego czasownika w zaprzeczeniu, np. niechajcie złe czynić 'nie czyńcie złego'; czasownik niechati kontynuuje psł. *nechati < *nechajati (ściągnięcie *-a- < *-aja-) 'nie dbać, nie starać się', czasownik zaprzeczony od psł. *chajati 'dbać, starać się'; punktem wyjścia pol. niechaj było znaczenie 'zostaw, pozwól'; forma niech jest wtórna, jest skróceniem niechaj w wyniku częstego użycia