chapać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

pot. zdobywać coś wartościowego, niekoniecznie uczciwie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zdobywać

Cytaty

– Na Pomorzu często można usłyszeć, że górnicy mają lepiej. – To nie jest tak, że na Śląsku górnicy chcą tylko chapać i chapać. Kiedyś po odejściu z kopalni dostawali 42 tysiące złotych na rękę. Ale minął czas i wszyscy się zorientowali, że pieniądze się rozchodzą i nie ma roboty. Dlatego teraz nikt nie chce pieniędzy, każdy chce pracować i dotrwać do emerytury.

źródło: NKJP: Barbara Madajczyk - Krasowska: Wolą pracę od pieniędzy, Dziennik Bałtycki, 2003-09-17

[...] arystokracja nie chapie, a przynajmniej nie aż tak, bo ma z dziada pradziada.

źródło: NKJP: Internet

[...] rozrost ambitnego N.T., który był centrum powiatowym chapiącym do siebie co się dało i wyrywającym innym ośrodkom - to nic dziwnego.

źródło: NKJP: Eugeniusz Kurzawa: Zza rogatek, Zbąszynianin, 3 (36), 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	chapię	chapiemy
2 os.	chapiesz	chapiecie
3 os.	chapie	chapią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chapałem +(e)m chapał	chapałam +(e)m chapała	chapałom +(e)m chapało	chapaliśmy +(e)śmy chapali	chapałyśmy +(e)śmy chapały
2 os.	chapałeś +(e)ś chapał	chapałaś +(e)ś chapała	chapałoś +(e)ś chapało	chapaliście +(e)ście chapali	chapałyście +(e)ście chapały
3 os.	chapał	chapała	chapało	chapali	chapały

bezosobnik: chapano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę chapał będę chapać	będę chapała będę chapać	będę chapało będę chapać	będziemy chapali będziemy chapać	będziemy chapały będziemy chapać
2 os.	będziesz chapał będziesz chapać	będziesz chapała będziesz chapać	będziesz chapało będziesz chapać	będziecie chapali będziecie chapać	będziecie chapały będziecie chapać
3 os.	będzie chapał będzie chapać	będzie chapała będzie chapać	będzie chapało będzie chapać	będą chapali będą chapać	będą chapały będą chapać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		chapmy
2 os.	chap	chapcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chapałbym bym chapał	chapałabym bym chapała	chapałobym bym chapało	chapalibyśmy byśmy chapali	chapałybyśmy byśmy chapały
2 os.	chapałbyś byś chapał	chapałabyś byś chapała	chapałobyś byś chapało	chapalibyście byście chapali	chapałybyście byście chapały
3 os.	chapałby by chapał	chapałaby by chapała	chapałoby by chapało	chapaliby by chapali	chapałyby by chapały

bezosobnik: chapano by

bezokolicznik: chapać

imiesłów przysłówkowy współczesny: chapiąc

gerundium: chapanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	chapanie	chapania
D.	chapania	chapań
C.	chapaniu	chapaniom
B.	chapanie	chapania
N.	chapaniem	chapaniami
Ms.	chapaniu	chapaniach
W.	chapanie	chapania

imiesłów przymiotnikowy czynny: chapiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chapiący	chapiący	chapiący	chapiące	chapiąca
D.	chapiącego	chapiącego	chapiącego	chapiącego	chapiącej
C.	chapiącemu	chapiącemu	chapiącemu	chapiącemu	chapiącej
B.	chapiącego	chapiącego	chapiący	chapiące	chapiącą
N.	chapiącym	chapiącym	chapiącym	chapiącym	chapiącą
Ms.	chapiącym	chapiącym	chapiącym	chapiącym	chapiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chapiący	chapiący	chapiące	chapiące
D.	chapiących	chapiących	chapiących	chapiących
C.	chapiącym	chapiącym	chapiącym	chapiącym
B.	chapiących	chapiących	chapiących	chapiące
N.	chapiącymi	chapiącymi	chapiącymi	chapiącymi
Ms.	chapiących	chapiących	chapiących	chapiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: chapany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chapany	chapany	chapany	chapane	chapana
D.	chapanego	chapanego	chapanego	chapanego	chapanej
C.	chapanemu	chapanemu	chapanemu	chapanemu	chapanej
B.	chapanego	chapanego	chapany	chapane	chapaną
N.	chapanym	chapanym	chapanym	chapanym	chapaną
Ms.	chapanym	chapanym	chapanym	chapanym	chapanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chapani	chapani	chapane	chapane
D.	chapanych	chapanych	chapanych	chapanych
C.	chapanym	chapanym	chapanym	chapanym
B.	chapanych	chapanych	chapanych	chapane
N.	chapanymi	chapanymi	chapanymi	chapanymi
Ms.	chapanych	chapanych	chapanych	chapanych

odpowiednik aspektowy: chapnąć

Składnia

+

chapać

+

(CO)

Pochodzenie

psł. *chapati 'łapać, chwytać, porywać'

Czas. wielokrotny od psł. * chopiti 'złapać, schwytać', który jest pochodzenia dźwiękonaśladowczego.