-
2.
przedmiot w kształcie dwóch linii przecinających się pod kątem prostym, który stanowi najdonioślejszy symbol w religiach chrześcijańskich -
Używane w nazwach własnych, np. Podwyższenie Krzyża Świętego , Krzyż Grunwaldzki , Krzyż Jubileuszowy , Krzyż Katyński , Święty Krzyż .
-
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Religia – kościół
wyznania: zasady i prawdy wiary -
- brzozowy, drewniany, kamienny, marmurowy, metalowy, mosiężny, żelazny; ażurowy, złocony; prosty; duży; kilkumetrowy, ośmiometrowy, 35-centymetrowy; przydrożny; czarny, nowohucki krzyż; krzyż celtycki, grecki, jerozolimski, łaciński, maltański, papieski, prawosławny; cmentarny, nagrobny; grunwaldzki, jubileuszowy, katyński, milenijny, misyjny; ołtarzowy, procesyjny
- krzyż świętego Andrzeja
- krzyż z brązu, z diademów, z drewna, z kamienia, z metalu, z mosiądzu; z płonących (zapalonych) zniczy, z pochodni, ze świeczek; z cmentarza, z kaplicy, z nagrobków, z ołtarza; z Giewontu;
- krzyż z Chrystusem, z figurą, z postacią, z rzeźbą, z wizerunkiem Chrystusa; z datą, z napisem, z tabliczką
- krzyż i godło, krzyż i ikona, krzyż i obelisk; krzyże i gwiazdy Dawida, krzyże i figury, krzyże i relikwie, krzyże i tablice; korona i krzyż, kula i krzyż, mogiła i krzyż, ołtarz i krzyż, tablica i krzyż; kapliczki i krzyże (przydrożne), nagrobki i krzyże, pomniki i krzyże, różańce i krzyże
- budowa; element, ramiona; obrona, ochrona; replika; symbol, wizerunek krzyża
- pielgrzymka do krzyża
- walka o krzyż
- kwiaty, znicz pod krzyżem
- napis na krzyżu
- krzyż stanął / stoi, wisi
- dźwigać, nosić; podnieść / podnosić, stawiać, trzymać, ufundować, wieszać, wykonać, wznieść / wznosić, zawiesić / zawieszać, zdejmować; ułożyć / układać krzyż
- odnowienie / odnawianie, postawienie, umieszczenie, ustawienie; poświęcenie krzyża; usunięcie / usuwanie krzyży
- przysięgać na krzyż
- klęknąć / klęczeć, stanąć / stać, upadać; modlić się pod krzyżem
-
W naszych domach krzyż wisi z reguły nad drzwiami. W instytucjach życia publicznego obok godła państwowego.
źródło: NKJP: Sprawozdanie z 26. posiedzenia Senatu RP w dniu 13 listopada 1992 r.
Krzyż, szczególny symbol chrześcijaństwa, występuje w wielu różnych odmianach. Najbardziej znane to: krzyż łaciński, grecki, prawosławny, jerozolimski, papieski.
źródło: NKJP: Grażyna Starzak: Tam gdzie serce człowieka, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-12-24
Stojący na Giewoncie żelazny krzyż liczy 15 metrów.
źródło: NKJP: (PAP): Za rok na Giewoncie, Dziennik Polski - Małopolska, 2000-08-16
W rozpoczynającą Wielki Post środę popielcową kapłan rysował popiołem znak krzyża na czołach wiernych.
źródło: NKJP: Wyrzucanie postu, Dziennik Polski - Kraków, 1999-04-02
W Arabii Saudyjskiej nie wolno nosić krzyża na szyi, ani przechowywać w domu Biblii.
źródło: NKJP: Jerzy Andrzejczak: Głupi i głupszy czyli 100 największych absurdów świata, prasa, 2001
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. krzyż
krzyże
D. krzyża
krzyży
C. krzyżowi
krzyżom
B. krzyż
krzyże
N. krzyżem
krzyżami
Ms. krzyżu
krzyżach
W. krzyżu
krzyże
-
płn. psł. *kŕižь
z łac. crux 'krzyż'