-
4.
obrzędowy ruch ręką kreślący kształt krzyża podczas modlitwy lub błogosławieństwa -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Religia – kościół
sakramenty i obrzędy religijne -
- błogosławić; żegnać, przeżegnać się krzyżem
-
[...] on chce przywrócić autorytet nauczycieli: Wprowadzić porządek do szkół. Żeby uczniowie nie nakładali nauczycielom wiader ze śmieciami na głowy. [...] Żeby nauczycielki nie musiały się żegnać krzyżem świętym wchodząc do niektórych klas na lekcje.
źródło: NKJP: Tadeusz Samselski: Poważna rozmowa Wincentego z wnuczką Moniką, Nakielski Czas, 2006-06-28
[...] młody ksiądz, pamiętam, stał w oknie plebanii i wielkim gestem kreślił krzyż nad trumną.
źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006
Przeżegnali się rycerze krzyżem świętym, myśląc w skrytości ducha, że pod złym znakiem zaczyna się wyprawa.
źródło: NKJP: Maciej Pinkwart: Dziewczyna z Ipanemy, 2003
Para klęka przed rodzicami. Ci błogosławią ich krzyżem. Wiązanka (byle nie kalie, bo to kwiat nagrobny), eleganckie auto i do kościoła.
źródło: NKJP: Ach, co to był za ślub! Jeruzalem kontra Notre Dame, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1993-04-09
[...] kucharka po zaczynieniu ciasta w dzieży szeptała specjalną modlitwę do św. Tadeusza Judy na intencję udanego wypieku, zaś pani domu wyjęte z pieca bochenki żegnała krzyżem, nadając im tym samym wartość sakralną.
źródło: NKJP: Nasz codzienny, Dziennik Polski - Pejzaż, 2003-05-17
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. krzyż
krzyże
D. krzyża
krzyży
C. krzyżowi
krzyżom
B. krzyż
krzyże
N. krzyżem
krzyżami
Ms. krzyżu
krzyżach
W. krzyżu
krzyże
Inne uwagi
Zwykle lp
-
płn. psł. *kŕižь
z łac. crux 'krzyż'