rościć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

książk. stanowczo twierdzić, że to, o czym mowa, słusznie się komuś należy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

domagać się
napierać się

Połączenia

rościć (sobie) prawo, pretensje

Cytaty

	[...] sprzedawca powinien wywiązać się ze zobowiązań i żądań, jakie rości klient. źródło: NKJP: Agnieszka Grabowska: Proces o złamany obcas, Sztafeta nr 27, 2005
	Należy wysyłać takie rzeczy listem wartościowym – mówi rzecznik poczty. - Wtedy taka przesyłka jest bezpieczniejsza i rejestrowana. A kiedy zginie, można rościć odszkodowanie. źródło: NKJP: Agnieszka Bielawska, Małgorzata Moczulska: Wina poczty, Gazeta Wrocławska, 2003-09-06
	W 1974 roku dostaliśmy pozwolenie na budowę domu, projekt został zatwierdzony z klauzulą, że nie narusza praw osób trzecich. Jednak trzy lata temu właścicielka sąsiedniej posesji zaczęła rościć prawa do terenu z drogą. źródło: NKJP: Pozwolenie na budowę, Trybuna Śląska, 2004-07-21
	Czarnogóra rości pretensje do okupowanego przez siebie chorwackiego półwyspu Prevlaka u wylotu Zatoki Kotorskiej - głównej bazy jugosłowiańskiej marynarki. źródło: NKJP: Z czym do stołu, Gazeta Wyborcza, 1992-08-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	roszczę	rościmy
2 os.	rościsz	rościcie
3 os.	rości	roszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rościłem +(e)m rościł	rościłam +(e)m rościła	rościłom +(e)m rościło	rościliśmy +(e)śmy rościli	rościłyśmy +(e)śmy rościły
2 os.	rościłeś +(e)ś rościł	rościłaś +(e)ś rościła	rościłoś +(e)ś rościło	rościliście +(e)ście rościli	rościłyście +(e)ście rościły
3 os.	rościł	rościła	rościło	rościli	rościły

bezosobnik: roszczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rościł będę rościć	będę rościła będę rościć	będę rościło będę rościć	będziemy rościli będziemy rościć	będziemy rościły będziemy rościć
2 os.	będziesz rościł będziesz rościć	będziesz rościła będziesz rościć	będziesz rościło będziesz rościć	będziecie rościli będziecie rościć	będziecie rościły będziecie rościć
3 os.	będzie rościł będzie rościć	będzie rościła będzie rościć	będzie rościło będzie rościć	będą rościli będą rościć	będą rościły będą rościć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rośćmy
2 os.	rość	rośćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rościłbym bym rościł	rościłabym bym rościła	rościłobym bym rościło	rościlibyśmy byśmy rościli	rościłybyśmy byśmy rościły
2 os.	rościłbyś byś rościł	rościłabyś byś rościła	rościłobyś byś rościło	rościlibyście byście rościli	rościłybyście byście rościły
3 os.	rościłby by rościł	rościłaby by rościła	rościłoby by rościło	rościliby by rościli	rościłyby by rościły

bezosobnik: roszczono by

bezokolicznik: rościć

imiesłów przysłówkowy współczesny: roszcząc

gerundium: roszczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	roszczenie	roszczenia
D.	roszczenia	roszczeń
C.	roszczeniu	roszczeniom
B.	roszczenie	roszczenia
N.	roszczeniem	roszczeniami
Ms.	roszczeniu	roszczeniach
W.	roszczenie	roszczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: roszczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	roszczący	roszczący	roszczący	roszczące	roszcząca
D.	roszczącego	roszczącego	roszczącego	roszczącego	roszczącej
C.	roszczącemu	roszczącemu	roszczącemu	roszczącemu	roszczącej
B.	roszczącego	roszczącego	roszczący	roszczące	roszczącą
N.	roszczącym	roszczącym	roszczącym	roszczącym	roszczącą
Ms.	roszczącym	roszczącym	roszczącym	roszczącym	roszczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	roszczący	roszczący	roszczące	roszczące
D.	roszczących	roszczących	roszczących	roszczących
C.	roszczącym	roszczącym	roszczącym	roszczącym
B.	roszczących	roszczących	roszczących	roszczące
N.	roszczącymi	roszczącymi	roszczącymi	roszczącymi
Ms.	roszczących	roszczących	roszczących	roszczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: roszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	roszczony	roszczony	roszczony	roszczone	roszczona
D.	roszczonego	roszczonego	roszczonego	roszczonego	roszczonej
C.	roszczonemu	roszczonemu	roszczonemu	roszczonemu	roszczonej
B.	roszczonego	roszczonego	roszczony	roszczone	roszczoną
N.	roszczonym	roszczonym	roszczonym	roszczonym	roszczoną
Ms.	roszczonym	roszczonym	roszczonym	roszczonym	roszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	roszczeni	roszczeni	roszczone	roszczone
D.	roszczonych	roszczonych	roszczonych	roszczonych
C.	roszczonym	roszczonym	roszczonym	roszczonym
B.	roszczonych	roszczonych	roszczonych	roszczone
N.	roszczonymi	roszczonymi	roszczonymi	roszczonymi
Ms.	roszczonych	roszczonych	roszczonych	roszczonych

Składnia

+

rościć

+

CO

Pochodzenie

psł. *orstъ 'rośnięcie, wzrost'

Czasownik odrzeczownikowy od psł.# *orstъ, pokrewny z psł. *orsti 'rosnąć, wzrastać' (zob. rosnąć . Współczesne znaczenie 'zgłaszać pretensje' prawdopodobnie powstało z dawnego (z XVII w.) 'wywoływać, wzbudzać, wzmagać'.