-
2.
obyczaj polegający na oblewaniu ludzi wodą w poniedziałek po Wielkanocy -
Pierwotnie, w zależności od regionu Polski, wyrazy śmigus i dyngus odnosiły się do różnych zwyczajów, np. bicia gałązkami jałowca, chodzenia po domach w celu otrzymywania datków stanowiących okup, natomiast we współczesnej kulturze ogólnopolskiej ich odniesienie zostało zawężone do polewania wodą.
-
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
zwyczaje i obyczaje -
synonimy: lany poniedziałek
śmigus
śmigus-dyngus I
-
W drugi dzień świąt odbywał się dyngus. Także i ta tradycja była w naszym domu obwarowana różnymi regułami. Rodziców polewać nie było wolno.
źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994
Pragnieniem władzy było zbanalizowanie ich [świąt], traktowanie jako elementu rozrywki i zabawy, dlatego Boże Narodzenie miało się ograniczać do prezentów, choinki i kolędników, a Wielkanoc do święconego i dyngusa.
źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004
- W przeszłości dyngus kojarzył się wyłącznie z jałowcem - wspomina [...] działacz kaszubski, znany gawędziarz z Wiela. - Dzisiaj coraz częściej dynguje się wodą.
źródło: NKJP: (jard): Z pisanką i wodą, Dziennik Bałtycki, 2000-04-20
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. dyngus
dyngusy
D. dyngusa
rzadziej dyngusu
dyngusów
C. dyngusowi
dyngusom
B. dyngusa
dyngus
dyngusy
N. dyngusem
dyngusami
Ms. dyngusie
dyngusach
W. dyngusie
dyngusy
Inne uwagi
Zwykle lp
-
śr.-w.-niem. dincnus, dingnus 'wykupno od podpalenia, rabunku, kontrybucja wojenna'
W XV w. dyngus 'śmigus, zwyczaj wielkanocny przybierający różne formy: polewania wodą, wtrącania do wody, od czego można się było wykupić jajami i innymi podarunkami'.