spóźniać - Wielki słownik języka polskiego PAN

3.

pot. wskazywać czas wcześniejszy niż jest w rzeczywistości

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości czasu

upływ czasu

	synonimy:	opóźniać się późnić późnić się spóźniać się
	antonimy:	spieszyć

	Przez 8,5 h działania zegar spóźnia 35 s [...]. źródło: Internet: windows7forum.pl
	– Mistrz Marian zabrał do grobu kilka sekretów zegara i mechanizm nie funkcjonuje już tak precyzyjnie, jak dawniej. Nie jest też nastawiany tak często, a w ciągu doby spieszy lub spóźnia o kilka minut – tłumaczy konserwator. źródło: NKJP: Hanna Wojciechowska: Potrzebny mu człowiek, Gazeta Wrocławska, 2006-12-22
	Zegar jest podatny na wpływy atmosferyczne, zmiany temperatury i ciśnienia, słowem: meteoropata. Jak jest ciepło, to zegar spóźnia, w niskich temperaturach natomiast spieszy. źródło: NKJP: Beata Polakiewicz: Strażnik czasu, Gazeta Krakowska, 2003-12-27
	Zegarki automatyczne spóźniają lub spieszą. źródło: Internet: zegarownia.pl
	Profesor zmieszany sięga po zegarek i odpowiada: „Za pięć minut ósma, panie dyrektorze”. Niestety – spaźnia. Radzę, panie profesorze, regulować zegarek u Bojarskiego na Floriańskiej. źródło: Władysław Bodnicki: Kopiec wspomnień, 1964 (books.google.pl)

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałem +(e)m spóźniał	spóźniałam +(e)m spóźniała	spóźniałom +(e)m spóźniało	spóźnialiśmy +(e)śmy spóźniali	spóźniałyśmy +(e)śmy spóźniały
2 os.	spóźniałeś +(e)ś spóźniał	spóźniałaś +(e)ś spóźniała	spóźniałoś +(e)ś spóźniało	spóźnialiście +(e)ście spóźniali	spóźniałyście +(e)ście spóźniały
3 os.	spóźniał	spóźniała	spóźniało	spóźniali	spóźniały

bezosobnik: spóźniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę spóźniał będę spóźniać	będę spóźniała będę spóźniać	będę spóźniało będę spóźniać	będziemy spóźniali będziemy spóźniać	będziemy spóźniały będziemy spóźniać
2 os.	będziesz spóźniał będziesz spóźniać	będziesz spóźniała będziesz spóźniać	będziesz spóźniało będziesz spóźniać	będziecie spóźniali będziecie spóźniać	będziecie spóźniały będziecie spóźniać
3 os.	będzie spóźniał będzie spóźniać	będzie spóźniała będzie spóźniać	będzie spóźniało będzie spóźniać	będą spóźniali będą spóźniać	będą spóźniały będą spóźniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spóźniajmy
2 os.	spóźniaj	spóźniajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spóźniałbym bym spóźniał	spóźniałabym bym spóźniała	spóźniałobym bym spóźniało	spóźnialibyśmy byśmy spóźniali	spóźniałybyśmy byśmy spóźniały
2 os.	spóźniałbyś byś spóźniał	spóźniałabyś byś spóźniała	spóźniałobyś byś spóźniało	spóźnialibyście byście spóźniali	spóźniałybyście byście spóźniały
3 os.	spóźniałby by spóźniał	spóźniałaby by spóźniała	spóźniałoby by spóźniało	spóźnialiby by spóźniali	spóźniałyby by spóźniały

bezosobnik: spóźniano by

bezokolicznik: spóźniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: spóźniając

gerundium: spóźnianie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: spóźniający

odpowiednik aspektowy: spóźnić

	+	spóźniać	+	(ILE)
	+	spóźniać	+	(o ILE)