umierać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

przestawać żyć

Imcz używany również samodzielnie w funkcji rzeczownika, np. modlitwa za umierających .

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Bieg życia

śmierć

	synonimy:	gasnąć ktoś dokonuje żywota ktoś schodzi z tego świata ktoś wyciąga kopyta ktoś wydaje ostatnie tchnienie mrzeć odchodzić wykitowywać życie uchodzi z kogoś
	antonimy:	rodzić się

chory, matka, pacjent, starzec; zwierzę umiera; bohaterowie, dzieci, ludzie, noworodki, ofiary, ranni, więźniowie, żołnierze; ptaki; komórki umierają
umierać (nagłą...) śmiercią
umierać na AIDS, na atak, na jakąś chorobę, na gruźlicę, na grypę, na nowotwór, na raka, na serce, na suchoty, na tyfus, na zapalenie czegoś, na zawał; na krzyżu; na ulicy; na wojnie; na czyichś rękach
umierać od ran
umierać w bólu, w cierpieniu, w konwulsjach, w męczarniach, w mękach, w milczeniu, w spokoju; w samotności; w hospicjum, w szpitalu, w więzieniu; w łóżku
umierać z głodu, z wyczerpania, z zimna
umierać za ojczyznę, za wiarę
bezpotomnie; młodo, pięknie, przedwcześnie, samotnie; powoli, powolnie, spokojnie, szybko; masowo umierać
bać się, pomagać, potrafić; (jest) lżej umierać
ginąć i umierać; umierać i rodzić się, umierać i zmartwychwstawać
godne umieranie; sztuka umierania; łoże, życzenie umierającego

	Wyniki nie są zbyt optymistyczne. W Polsce na raka piersi umiera co roku 5 tys. kobiet. źródło: NKJP: cosmozdrowie, Cosmopolitan, 1999, nr 12
	Jest to przestroga wobec samotników, mizantropów, odludków. Niech żaden z nich nikogo nie wini, gdy przyjdzie mu umierać w samotności. źródło: NKJP: Antoni Kawczyński: Frontem do ludzi, Mazowieckie To i Owo, 2004-05-08
	Został natychmiast rozstrzelany. Inni uczestnicy spisku umierali w męczarniach. źródło: NKJP: Mija Kabat: Kontrakt panny Brandt, 2009
	Zwycięstwo to spowodowało napływ do oddziałów ochotników, gotowych umierać za ojczyznę. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Umierający chce ciszy. Rozpacz, krzyk, nerwowa krzątanina - wszystko to go drażni. źródło: Ludzki los, Gazeta Wyborcza, 1994-01-07

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	umierałem +(e)m umierał	umierałam +(e)m umierała	umierałom +(e)m umierało	umieraliśmy +(e)śmy umierali	umierałyśmy +(e)śmy umierały
2 os.	umierałeś +(e)ś umierał	umierałaś +(e)ś umierała	umierałoś +(e)ś umierało	umieraliście +(e)ście umierali	umierałyście +(e)ście umierały
3 os.	umierał	umierała	umierało	umierali	umierały

bezosobnik: umierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę umierał będę umierać	będę umierała będę umierać	będę umierało będę umierać	będziemy umierali będziemy umierać	będziemy umierały będziemy umierać
2 os.	będziesz umierał będziesz umierać	będziesz umierała będziesz umierać	będziesz umierało będziesz umierać	będziecie umierali będziecie umierać	będziecie umierały będziecie umierać
3 os.	będzie umierał będzie umierać	będzie umierała będzie umierać	będzie umierało będzie umierać	będą umierali będą umierać	będą umierały będą umierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		umierajmy
2 os.	umieraj	umierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	umierałbym bym umierał	umierałabym bym umierała	umierałobym bym umierało	umieralibyśmy byśmy umierali	umierałybyśmy byśmy umierały
2 os.	umierałbyś byś umierał	umierałabyś byś umierała	umierałobyś byś umierało	umieralibyście byście umierali	umierałybyście byście umierały
3 os.	umierałby by umierał	umierałaby by umierała	umierałoby by umierało	umieraliby by umierali	umierałyby by umierały

bezosobnik: umierano by

bezokolicznik: umierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: umierając

gerundium: umieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: umierający

odpowiednik aspektowy: umrzeć

Rz_żywotny

+

umierać

+