pańskie

Już w parę dni po ogłoszeniu Manifestu połanieckiego Kościuszki wiedzieli o nim chłopi na Opolszczyźnie i przestali wychodzić na pańskie, domagając się zniesienia pańszczyzny.

źródło: NKJP: Stanisław Wasylewski: Życie polskie w XIX wieku, 2008

Nie wolno im było ziemi porzucić, a nawet samodzielnie oddalić się ze wsi bez zgody pana. Praca była więc obowiązkiem chłopa. Chłopi wkładali dużo wysiłku w uprawę własnego pola, a prace na pańskim często lekceważyli, wykonując ją niechętnie i opieszale.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Ledwo dziadek powiedział: - Dawniej... To ojciec od razu: - Co tam dawniej. Dawniejsze nieszczęścia a teraźniejsze to nie to samo. Robiliście na pańskim, to pańskie były nieszczęścia.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008