trzeźwieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

odzyskiwać zdolność właściwej oceny sytuacji i reagować stosownie do okoliczności

[tszeźwieć] lub pot. [czszeźwieć]

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

	synonimy:	przytomnieć
	hiperonimy:	budzić się

Cytaty

Uciekam na górę na skryte schody, którymi nikt nie chodzi, i czytam, czytam, nie pamiętając o świecie, a gdy w końcu trzeźwieję, patrzę na zegarek i widzę, że już dawno minęła pora obiadu.

źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946

Znał pragnienia, nadzieje i słabości swoich ofiar - traciły dla niego nie tylko serce, ale i głowę. Trzeźwiały z romantycznego rauszu wówczas, gdy domagał się pieniędzy za milczenie, szantażując skandalem.

źródło: NKJP: Anna Tyszecka: Rozważna i romantyczny, Polityka, 2009-04-25

Jeśli chodzi o kadrę, to skądinąd wiemy, że trzeźwieje po odstawieniu na boczny tor.

źródło: NKJP: Wiesław Wodecki: Dekada obfitości, Gazeta Wrocławska, 2003-03-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	trzeźwieję	trzeźwiejemy
2 os.	trzeźwiejesz	trzeźwiejecie
3 os.	trzeźwieje	trzeźwieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trzeźwiałem +(e)m trzeźwiał	trzeźwiałam +(e)m trzeźwiała	trzeźwiałom +(e)m trzeźwiało	trzeźwieliśmy +(e)śmy trzeźwieli	trzeźwiałyśmy +(e)śmy trzeźwiały
2 os.	trzeźwiałeś +(e)ś trzeźwiał	trzeźwiałaś +(e)ś trzeźwiała	trzeźwiałoś +(e)ś trzeźwiało	trzeźwieliście +(e)ście trzeźwieli	trzeźwiałyście +(e)ście trzeźwiały
3 os.	trzeźwiał	trzeźwiała	trzeźwiało	trzeźwieli	trzeźwiały

bezosobnik: trzeźwiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę trzeźwiał będę trzeźwieć	będę trzeźwiała będę trzeźwieć	będę trzeźwiało będę trzeźwieć	będziemy trzeźwieli będziemy trzeźwieć	będziemy trzeźwiały będziemy trzeźwieć
2 os.	będziesz trzeźwiał będziesz trzeźwieć	będziesz trzeźwiała będziesz trzeźwieć	będziesz trzeźwiało będziesz trzeźwieć	będziecie trzeźwieli będziecie trzeźwieć	będziecie trzeźwiały będziecie trzeźwieć
3 os.	będzie trzeźwiał będzie trzeźwieć	będzie trzeźwiała będzie trzeźwieć	będzie trzeźwiało będzie trzeźwieć	będą trzeźwieli będą trzeźwieć	będą trzeźwiały będą trzeźwieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		trzeźwiejmy
2 os.	trzeźwiej	trzeźwiejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trzeźwiałbym bym trzeźwiał	trzeźwiałabym bym trzeźwiała	trzeźwiałobym bym trzeźwiało	trzeźwielibyśmy byśmy trzeźwieli	trzeźwiałybyśmy byśmy trzeźwiały
2 os.	trzeźwiałbyś byś trzeźwiał	trzeźwiałabyś byś trzeźwiała	trzeźwiałobyś byś trzeźwiało	trzeźwielibyście byście trzeźwieli	trzeźwiałybyście byście trzeźwiały
3 os.	trzeźwiałby by trzeźwiał	trzeźwiałaby by trzeźwiała	trzeźwiałoby by trzeźwiało	trzeźwieliby by trzeźwieli	trzeźwiałyby by trzeźwiały

bezosobnik: trzeźwiano by

bezokolicznik: trzeźwieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzeźwiejąc

gerundium: trzeźwienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	trzeźwienie	trzeźwienia
D.	trzeźwienia	trzeźwień
C.	trzeźwieniu	trzeźwieniom
B.	trzeźwienie	trzeźwienia
N.	trzeźwieniem	trzeźwieniami
Ms.	trzeźwieniu	trzeźwieniach
W.	trzeźwienie	trzeźwienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzeźwiejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	trzeźwiejący	trzeźwiejący	trzeźwiejący	trzeźwiejące	trzeźwiejąca
D.	trzeźwiejącego	trzeźwiejącego	trzeźwiejącego	trzeźwiejącego	trzeźwiejącej
C.	trzeźwiejącemu	trzeźwiejącemu	trzeźwiejącemu	trzeźwiejącemu	trzeźwiejącej
B.	trzeźwiejącego	trzeźwiejącego	trzeźwiejący	trzeźwiejące	trzeźwiejącą
N.	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącą
Ms.	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	trzeźwiejący	trzeźwiejący	trzeźwiejące	trzeźwiejące
D.	trzeźwiejących	trzeźwiejących	trzeźwiejących	trzeźwiejących
C.	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym	trzeźwiejącym
B.	trzeźwiejących	trzeźwiejących	trzeźwiejących	trzeźwiejące
N.	trzeźwiejącymi	trzeźwiejącymi	trzeźwiejącymi	trzeźwiejącymi
Ms.	trzeźwiejących	trzeźwiejących	trzeźwiejących	trzeźwiejących

odpowiednik aspektowy: otrzeźwieć

Składnia

+

trzeźwieć

+

(po CZYM|z CZEGO)

Pochodzenie

Zob. trzeźwy