artykułować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

jęz. wytwarzać określone dźwięki języka za pomocą narządów mowy

Wymowa

[artykułować]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Język

mówienie

Połączenia

artykułować głoski, spółgłoski; słowa
artykułować coś z trudem

Cytaty

Jej francuski był słodki i cierpki zarazem. Spółgłoski artykułowała tak, jakby trzymała w buzi kwaśnego cukierka.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Możliwość wymowy ścieśnionej, polegającej na zwężeniu, a więc jakby zacieśnieniu kanału głosowego, przysługuje tym samogłoskom, które są artykułowane przy w miarę niskim położeniu języka (trudno byłoby ścieśniać jeszcze bardziej np. wysoką głoskę i - tak, by pozostała jeszcze samogłoską [...]).

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Afazja dynamiczna – w tym zaburzeniu nie obserwuje się trudności z artykułowaniem głosek, rozumieniem słów ani z rozumieniem konstrukcji logiczno-gramatycznej.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	artykułuję	artykułujemy
2 os.	artykułujesz	artykułujecie
3 os.	artykułuje	artykułują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	artykułowałem +(e)m artykułował	artykułowałam +(e)m artykułowała	artykułowałom +(e)m artykułowało	artykułowaliśmy +(e)śmy artykułowali	artykułowałyśmy +(e)śmy artykułowały
2 os.	artykułowałeś +(e)ś artykułował	artykułowałaś +(e)ś artykułowała	artykułowałoś +(e)ś artykułowało	artykułowaliście +(e)ście artykułowali	artykułowałyście +(e)ście artykułowały
3 os.	artykułował	artykułowała	artykułowało	artykułowali	artykułowały

bezosobnik: artykułowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę artykułował będę artykułować	będę artykułowała będę artykułować	będę artykułowało będę artykułować	będziemy artykułowali będziemy artykułować	będziemy artykułowały będziemy artykułować
2 os.	będziesz artykułował będziesz artykułować	będziesz artykułowała będziesz artykułować	będziesz artykułowało będziesz artykułować	będziecie artykułowali będziecie artykułować	będziecie artykułowały będziecie artykułować
3 os.	będzie artykułował będzie artykułować	będzie artykułowała będzie artykułować	będzie artykułowało będzie artykułować	będą artykułowali będą artykułować	będą artykułowały będą artykułować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		artykułujmy
2 os.	artykułuj	artykułujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	artykułowałbym bym artykułował	artykułowałabym bym artykułowała	artykułowałobym bym artykułowało	artykułowalibyśmy byśmy artykułowali	artykułowałybyśmy byśmy artykułowały
2 os.	artykułowałbyś byś artykułował	artykułowałabyś byś artykułowała	artykułowałobyś byś artykułowało	artykułowalibyście byście artykułowali	artykułowałybyście byście artykułowały
3 os.	artykułowałby by artykułował	artykułowałaby by artykułowała	artykułowałoby by artykułowało	artykułowaliby by artykułowali	artykułowałyby by artykułowały

bezosobnik: artykułowano by

bezokolicznik: artykułować

imiesłów przysłówkowy współczesny: artykułując

gerundium: artykułowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	artykułowanie	artykułowania
D.	artykułowania	artykułowań
C.	artykułowaniu	artykułowaniom
B.	artykułowanie	artykułowania
N.	artykułowaniem	artykułowaniami
Ms.	artykułowaniu	artykułowaniach
W.	artykułowanie	artykułowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: artykułujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	artykułujący	artykułujący	artykułujący	artykułujące	artykułująca
D.	artykułującego	artykułującego	artykułującego	artykułującego	artykułującej
C.	artykułującemu	artykułującemu	artykułującemu	artykułującemu	artykułującej
B.	artykułującego	artykułującego	artykułujący	artykułujące	artykułującą
N.	artykułującym	artykułującym	artykułującym	artykułującym	artykułującą
Ms.	artykułującym	artykułującym	artykułującym	artykułującym	artykułującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	artykułujący	artykułujący	artykułujące	artykułujące
D.	artykułujących	artykułujących	artykułujących	artykułujących
C.	artykułującym	artykułującym	artykułującym	artykułującym
B.	artykułujących	artykułujących	artykułujących	artykułujące
N.	artykułującymi	artykułującymi	artykułującymi	artykułującymi
Ms.	artykułujących	artykułujących	artykułujących	artykułujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: artykułowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	artykułowany	artykułowany	artykułowany	artykułowane	artykułowana
D.	artykułowanego	artykułowanego	artykułowanego	artykułowanego	artykułowanej
C.	artykułowanemu	artykułowanemu	artykułowanemu	artykułowanemu	artykułowanej
B.	artykułowanego	artykułowanego	artykułowany	artykułowane	artykułowaną
N.	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanym	artykułowaną
Ms.	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	artykułowani	artykułowani	artykułowane	artykułowane
D.	artykułowanych	artykułowanych	artykułowanych	artykułowanych
C.	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanym	artykułowanym
B.	artykułowanych	artykułowanych	artykułowanych	artykułowane
N.	artykułowanymi	artykułowanymi	artykułowanymi	artykułowanymi
Ms.	artykułowanych	artykułowanych	artykułowanych	artykułowanych

odpowiednik aspektowy: wyartykułować

Składnia

+

artykułować

+

CO

Pochodzenie

ang. articulate

fr. articuler

niem. artikulieren

z łac. articulare 'rozczłonkować; wyraźnie wymawiać'