przywłaszczyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

książk. zabrać bezprawnie, potajemnie i bez zamiaru oddania czyjąś własność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ktoś sięgnął po cudze
ukraść

Połączenia

sprawca, złodziej przywłaszczył sobie
przywłaszczenie mienia, kwoty, pieniędzy, telefonu

Cytaty

	Dyrektor zwolnił sekretarkę, która przywłaszczyła pieniądze szkoły. źródło: NKJP: Andrzej Dusza: Uniki burmistrza, Polska Głos Wielkopolski, 2005-01-03
	Kobieta przyznała się do przywłaszczenia pieniędzy. źródło: NKJP: „Pożyczyła” 12 tys. złotych, Tygodnik Siedlecki, 2010-01-28
	W Brzeszczach na ul. Kościuszki policjanci zatrzymali nietrzeźwego mieszkańca Zaborza, który przywłaszczył telefon komórkowy będący własnością mieszkańca Jawiszowic. źródło: NKJP: (BK): W skrócie, Dziennik Polski, 2008-06-17
	25 lutego w Giżycach miało miejsce włamanie do domku letniskowego. Sprawcy przywłaszczyli sobie: żyrandol, przewód elektryczny, żelazko i zegar ścienny na łączną kwotę ok. 500 zł. źródło: NKJP: Ł.Ś.: 997, Czas Ostrzeszowski nr 20059, 2005
	150 tys. zł - tyle przywłaszczyła sobie jedna z pracownic Banku PKO BP S.A. w Zielonej Górze. Wczoraj została aresztowana, a prokuratura postawiła jej zarzut okradania banku. źródło: NKJP: RF, PAP/MO: Expressem, Super Express, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przywłaszczę	przywłaszczymy
2 os.	przywłaszczysz	przywłaszczycie
3 os.	przywłaszczy	przywłaszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przywłaszczyłem +(e)m przywłaszczył	przywłaszczyłam +(e)m przywłaszczyła	przywłaszczyłom +(e)m przywłaszczyło	przywłaszczyliśmy +(e)śmy przywłaszczyli	przywłaszczyłyśmy +(e)śmy przywłaszczyły
2 os.	przywłaszczyłeś +(e)ś przywłaszczył	przywłaszczyłaś +(e)ś przywłaszczyła	przywłaszczyłoś +(e)ś przywłaszczyło	przywłaszczyliście +(e)ście przywłaszczyli	przywłaszczyłyście +(e)ście przywłaszczyły
3 os.	przywłaszczył	przywłaszczyła	przywłaszczyło	przywłaszczyli	przywłaszczyły

bezosobnik: przywłaszczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przywłaszczmy
2 os.	przywłaszcz	przywłaszczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przywłaszczyłbym bym przywłaszczył	przywłaszczyłabym bym przywłaszczyła	przywłaszczyłobym bym przywłaszczyło	przywłaszczylibyśmy byśmy przywłaszczyli	przywłaszczyłybyśmy byśmy przywłaszczyły
2 os.	przywłaszczyłbyś byś przywłaszczył	przywłaszczyłabyś byś przywłaszczyła	przywłaszczyłobyś byś przywłaszczyło	przywłaszczylibyście byście przywłaszczyli	przywłaszczyłybyście byście przywłaszczyły
3 os.	przywłaszczyłby by przywłaszczył	przywłaszczyłaby by przywłaszczyła	przywłaszczyłoby by przywłaszczyło	przywłaszczyliby by przywłaszczyli	przywłaszczyłyby by przywłaszczyły

bezosobnik: przywłaszczono by

bezokolicznik: przywłaszczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przywłaszczywszy

gerundium: przywłaszczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przywłaszczenie	przywłaszczenia
D.	przywłaszczenia	przywłaszczeń
C.	przywłaszczeniu	przywłaszczeniom
B.	przywłaszczenie	przywłaszczenia
N.	przywłaszczeniem	przywłaszczeniami
Ms.	przywłaszczeniu	przywłaszczeniach
W.	przywłaszczenie	przywłaszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przywłaszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przywłaszczony	przywłaszczony	przywłaszczony	przywłaszczone	przywłaszczona
D.	przywłaszczonego	przywłaszczonego	przywłaszczonego	przywłaszczonego	przywłaszczonej
C.	przywłaszczonemu	przywłaszczonemu	przywłaszczonemu	przywłaszczonemu	przywłaszczonej
B.	przywłaszczonego	przywłaszczonego	przywłaszczony	przywłaszczone	przywłaszczoną
N.	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczoną
Ms.	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przywłaszczeni	przywłaszczeni	przywłaszczone	przywłaszczone
D.	przywłaszczonych	przywłaszczonych	przywłaszczonych	przywłaszczonych
C.	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonym	przywłaszczonym
B.	przywłaszczonych	przywłaszczonych	przywłaszczonych	przywłaszczone
N.	przywłaszczonymi	przywłaszczonymi	przywłaszczonymi	przywłaszczonymi
Ms.	przywłaszczonych	przywłaszczonych	przywłaszczonych	przywłaszczonych

odpowiednik aspektowy: przywłaszczać

Składnia

+

przywłaszczyć

+

CO

Pochodzenie

Czasownik w związku etymologicznym z włość; wyglądający na podstawę dawny polski czasownik właszczyć 'przywłaszczać' jest poświadczony dopiero w XVII wieku (dużo później niż przywłaszczyć); czasownik ma postać zapożyczenia z języka czeskiego (-ła- zamiast polskiego -ło-), ale nie ma pierwowzoru czeskiego, jest zatem pseudobohemizmem (Bor); zob. włość, właściciel