rzecznik - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

osoba, która zawodowo zajmuje się reprezentowaniem jakiejś osoby lub instytucji i przemawianiem w jej imieniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przedstawiciel

Połączenia

nieformalny rzecznik; rzecznik prasowy, wojskowy
rzecznik komendanta, komisarza, marszałka, ministra, premiera, prezydenta, starosty, wiceministra, wojewody; Episkopatu, Watykanu; agencji, banku, firmy, fundacji, huty, klubu, koncernu, organizacji, spółki, szpitala, telewizji; komisji, komitetu, zarządu; ambasady, armii, komendy, policji, prokuratury, sądu, straży, sztabu, urzędu; belwederu, departamentu, magistratu, ministerstwa, partii, resortu, rządu, samorządu, starostwa; AWS, PiS, PSL...; MON, MSZ, MSWiA...; GDDKiA, GUS, ZUS...
rzecznik i zastępca; poseł i rzecznik
funkcja, rola; stanowisko; obowiązki; pośrednictwo; słowa, wypowiedź rzecznika
kandydat na rzecznika
kontakt, rozmowa, spotkanie, wywiad; współpraca z rzecznikiem
rzecznik informuje, napisał, oświadczył, pisze, podał, poinformował, relacjonuje, wypowiedział się, zapewnia; komentuje, skomentował; tłumaczy, wyjaśnia; zapowiada
mieć; pytać, zapytać rzecznika
kontaktować się, rozmawiać; współpracować z rzecznikiem

Cytaty

	Przekazała radę [...], by MKZ Gdańsk znalazł dobrego rzecznika prasowego, bo wiele wypowiedzi członków Prezydium robi złe wrażenie. źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 2002
	PAP podaje, że dawał łapówkę urzędnik z Ministerstwa Ochrony Środowiska, co rzecznik ministerstwa dementuje. źródło: NKJP: Dominika Wielowieyska: 45 dni z życia posła Siwka, Gazeta Wyborcza, 1992-11-28
	Operacja, według rzecznika szpitala St Mary's w Manchesterze, miała potrwać około 18 godzin i uczestniczy w niej 20 lekarzy. źródło: NKJP: Życie za życie, Dziennik Polski, 2000-11-07
	Jacek Balcer, rzecznik banku BPH, przekonuje, że nie doszło do złamania zabezpieczeń bankowych [...]. źródło: NKJP: (mm): Zatrzymano oszustów z Krakowa, Dziennik Internautów, 2006-01-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzecznik	rzecznicy	ndepr
M.	rzecznik	rzeczniki	depr
D.	rzecznika	rzeczników
C.	rzecznikowi	rzecznikom
B.	rzecznika	rzeczników
N.	rzecznikiem	rzecznikami
Ms.	rzeczniku	rzecznikach
W.	rzeczniku	rzecznicy	ndepr
W.	rzeczniku	rzeczniki	depr

Składnia

	+	rzecznik	+	KOGO/CZEGO
	+	rzecznik	+	JAKI

Pochodzenie

psł. *rěčьnikъ 'mówca'

Zob. rzec 'powiedzieć', rzecz 'mowa'.
Znaczenie podstawowe kontynuowane głównie w st.pol. tekstach prawniczych (z późniejszą specjalizacją w kierunku 'obrońca, adwokat-pełnomocnik', jako przekład łac. prolocutor, advocatus). Po nieużywaniu wyrazu w XIX w. dziś przeżywa renesans: rzecznik pojawia się jako ekwiwalent nazw nowych funkcji urzędowych, np. ang. patent agent = pol. rzecznik patentowy, niem. regierungs-speecher = pol. rzecznik rządu.