orędować - Wielki słownik języka polskiego PAN

książk. występować przed kimś lub w jakiejś instytucji w obronie albo na rzecz określonej osoby lub jakiejś idei

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

orędować przed Bogiem, przed obliczem Boga, Ojca
orędować u Boga, u Chrystusa;
orędować w niebie
orędować w sprawie jakiejś
orędować za nami; za grzesznikami; za ojczyzną

	[...] objechał 14 unijnych stolic i Waszyngton, by orędować za wpuszczeniem Turcji do Unii Europejskiej. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Tożsamość Turka, Polityka, 2003-01-11
	[...] wkrótce hierarcha wysłał go do Perugii, gdzie rezydował papież Marcin, nie wpuszczony do Wiecznego Miasta, aby tam orędował w jego sprawie. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006
	Ufam, że Matka Jasnogórska będzie nieustannie orędować u Pana za swym miłym synem, a naszym przyjacielem. My, Paulini, zapewniamy o swojej przyjaźni i modlitwach przed Jej ObIiczem. [o. Marian Lubelski OSPPE Przeor Jasnej Góry] źródło: NKJP: Wojciech Kilar: Na Jasnej Górze odnalazłem wolną Polskę... i siebie, 2003
	[...] były prezydent Elbląga, a obecnie poseł z ramienia SLD, był jednym z tych, którzy najmocniej orędowali, żeby Elbląg przypisać do Warmii i Mazur. źródło: NKJP: Maria Giedz: Czy Elbląg zechce do Gdańska?, Dziennik Bałtycki, 1999-10-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oręduję	orędujemy
2 os.	orędujesz	orędujecie
3 os.	oręduje	orędują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	orędowałem +(e)m orędował	orędowałam +(e)m orędowała	orędowałom +(e)m orędowało	orędowaliśmy +(e)śmy orędowali	orędowałyśmy +(e)śmy orędowały
2 os.	orędowałeś +(e)ś orędował	orędowałaś +(e)ś orędowała	orędowałoś +(e)ś orędowało	orędowaliście +(e)ście orędowali	orędowałyście +(e)ście orędowały
3 os.	orędował	orędowała	orędowało	orędowali	orędowały

bezosobnik: orędowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę orędował będę orędować	będę orędowała będę orędować	będę orędowało będę orędować	będziemy orędowali będziemy orędować	będziemy orędowały będziemy orędować
2 os.	będziesz orędował będziesz orędować	będziesz orędowała będziesz orędować	będziesz orędowało będziesz orędować	będziecie orędowali będziecie orędować	będziecie orędowały będziecie orędować
3 os.	będzie orędował będzie orędować	będzie orędowała będzie orędować	będzie orędowało będzie orędować	będą orędowali będą orędować	będą orędowały będą orędować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		orędujmy
2 os.	oręduj	orędujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	orędowałbym bym orędował	orędowałabym bym orędowała	orędowałobym bym orędowało	orędowalibyśmy byśmy orędowali	orędowałybyśmy byśmy orędowały
2 os.	orędowałbyś byś orędował	orędowałabyś byś orędowała	orędowałobyś byś orędowało	orędowalibyście byście orędowali	orędowałybyście byście orędowały
3 os.	orędowałby by orędował	orędowałaby by orędowała	orędowałoby by orędowało	orędowaliby by orędowali	orędowałyby by orędowały

bezosobnik: orędowano by

bezokolicznik: orędować

imiesłów przysłówkowy współczesny: orędując

gerundium: orędowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	orędowanie	orędowania
D.	orędowania	orędowań
C.	orędowaniu	orędowaniom
B.	orędowanie	orędowania
N.	orędowaniem	orędowaniami
Ms.	orędowaniu	orędowaniach
W.	orędowanie	orędowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: orędujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	orędujący	orędujący	orędujący	orędujące	orędująca
D.	orędującego	orędującego	orędującego	orędującego	orędującej
C.	orędującemu	orędującemu	orędującemu	orędującemu	orędującej
B.	orędującego	orędującego	orędujący	orędujące	orędującą
N.	orędującym	orędującym	orędującym	orędującym	orędującą
Ms.	orędującym	orędującym	orędującym	orędującym	orędującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	orędujący	orędujący	orędujące	orędujące
D.	orędujących	orędujących	orędujących	orędujących
C.	orędującym	orędującym	orędującym	orędującym
B.	orędujących	orędujących	orędujących	orędujące
N.	orędującymi	orędującymi	orędującymi	orędującymi
Ms.	orędujących	orędujących	orędujących	orędujących

Składnia

	+	orędować	+	za KIM/CZYM + GDZIE
	+	orędować	+	żeby ZDANIE

Pochodzenie

ogsł. *(o)rǫdovati 'doglądać czegoś, kierować czymś, wydając polecenia, dbać o kogoś, coś, wstawiać się za kimś'

z psł. *o(b)rǫdъ/ *obrǫda 'doglądanie czegoś, kierowanie czymś', 'to, co jest uporządkowane, przygotowane do czegoś, to, co służy do przygotowania czegoś'