endogenny

  • nauk.  dotyczący czynników i oddziaływań wewnętrznych
  • KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    jakość i intensywność

  • synonimy:  endogeniczny
    sprzeczne:  egzogeniczny
    egzogenny
    • depresja, psychoza endogenna; czynniki endogenne
  • W depresji endogennej koloryt jest czarny, jak gdyby rzeczywistość dotycząca zarówno świata otaczającego, jak i samego chorego została wynicowana i nagle ujrzało się odwrotną, czarną stronę medalu.

    źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1974

    Endogenny progesteron u kobiet w ciąży działa uspokajająco, co objawia się wolnym rytmem EEG pod koniec ciąży.

    źródło: NKJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów, 1988

    Do regulatorów roślinnych zalicza się zarówno substancje endogenne, a więc powstające w roślinie, jak i egzogenne, czyli zadawane z zewnątrz, najczęściej syntetyczne, nie występujące w naturze.

    źródło: NKJP: Jankiewicz Leszek S.(red.): Regulatory wzostu i rozwoju roślin, 1997

    Jednym z winowajców jest w tym przypadku grupa związków organicznych zwanych endogennymi opiatami (endorfinami), których naturalną i pierwszorzędną funkcją jest łagodzenie bólu.

    źródło: NKJP: Joanna Komorowska: Tajemnice pamięci, Gazeta Wyborcza, 1996-04-05

    Transgeniczne petunie mają znacznie trwalsze kwiaty, a pomidory wolniej czerwienieją, mimo iż rośliny te wytwarzają endogenny etylen.

    źródło: NKJP: Magdalena Fikus: Odmładzająca kuracja petunii, Wiedza i Życie, nr 10/1997, 1997

  • część mowy: przymiotnik


    Stopień równy

    liczba pojedyncza
    m1 m2 m3 n1, n2 ż
    M. endogenny
    endogenny
    endogenny
    endogenne
    endogenna
    D. endogennego
    endogennego
    endogennego
    endogennego
    endogennej
    C. endogennemu
    endogennemu
    endogennemu
    endogennemu
    endogennej
    B. endogennego
    endogennego
    endogenny
    endogenne
    endogenną
    N. endogennym
    endogennym
    endogennym
    endogennym
    endogenną
    Ms. endogennym
    endogennym
    endogennym
    endogennym
    endogennej
    W. endogenny
    endogenny
    endogenny
    endogenne
    endogenna
    liczba mnoga
    p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
    M. endogenni
    endogenni
    endogenne
    endogenne
    D. endogennych
    endogennych
    endogennych
    endogennych
    C. endogennym
    endogennym
    endogennym
    endogennym
    B. endogennych
    endogennych
    endogennych
    endogenne
    N. endogennymi
    endogennymi
    endogennymi
    endogennymi
    Ms. endogennych
    endogennych
    endogennych
    endogennych
    W. endogenni
    endogenni
    endogenne
    endogenne
  • Rz + endogenny + bez ograniczeń
    szyk: neutralny
  • ang. endogenous

    fr. endogène

    niem. endogen

    gr. génos 'pochodzenie, ród' + gr. éndon 'wewnątrz'

CHRONOLOGIZACJA:
1888, Przegląd Tygodniowy, nr 36, polona.pl
Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2020