przyczynowość

Nieraz nie wiadomo, jak się rodzą i dlaczego gasną nastroje i uczucia. Na pewno w tej spontaniczności kolorytu uczuciowego istnieje jakaś przyczynowość [...].

źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1974

Zasada przyczynowości mówi, że każda rzecz ma swoją przyczynę, czyli przyczynę swego istnienia. Wszystkie nauki przyrodnicze, prawnicze, historyczne na niej się opierają.

źródło: NKJP: Ryszard Myśliwiec: Drogi dojścia do Boga, 2009

Przekonanie o zewnętrznej przyczynowości związków uczuciowych, tzn. o ich zależności od zachowania się przedmiotu uczucia, jest u ludzi tak silne, że niejednokrotnie zapominają o swoistej spontaniczności uczuć.

źródło: NKJP: Adam Strzałkowski: O siłach rządzących światem. Rzecz o podstawowych oddziaływaniach – grawitacyjnych, elektromagnetycznych, silnych i słabych, 1996

[...] zrozumiałe jest przeświadczenie, że świat zewnętrzny razem z jego ruchem, przyczynowością, celowością, przygodnością i zwodniczą hierarchią doskonałości jest w poszukiwaniu Boga tylko łudzącym balastem.

źródło: NKJP: Józef Tischner: Świat ludzkiej nadziei. Wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, 1975