-
1.
szt. ozdobne obramowanie herbu, emblematu, monogramu, napisu, malowidła lub płaskorzeźby -
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Budownictwo
części budowli -
- dekoracyjny, ozdobny; herbowy; barokowy, rokokowy; kamienny, stiukowy, stylizowany; owalny kartusz; kartusz trumienny
- kartusz z herbem, z imieniem, z napisem, z monogramami
- kształt kartusza
- kartusz widnieje gdzieś
- kartusz umieszczony gdzieś
- ozdobiony, zwieńczony kartuszem
-
Uważny obserwator [...] bez trudu zauważy wiele elementów heraldycznych, występujących w ich dekoracji. Mamy tu bowiem mnóstwo kartuszy herbowych z herbami należącymi do właścicieli i ich rodzin.
źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001
Cykl genealogiczny Chrystusa jest zakończony na osi bramy głównej bogatym kartuszem z rzeźbą Dzieciątka Jezus na tle krzyża w pozłacanych promieniach.
źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996
Nad bocznym wejściem do kościoła zachowała się tablica z herbem Poraj na ozdobnym kartuszu z łacińskim napisem mówiącym o fundacji.
źródło: NKJP: (jd): Krótko z powiatu, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-03
W ołtarzu głównym w kartuszu obraz pędzla Mayera z 1858 (scena namaszczenia nóg Zbawiciela przez Marię Magdalenę).
źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997
Oryginalne i bardzo charakterystyczne kartusze posiada już większość map epoki renesansu, lecz najbardziej bujny rozkwit sztuki zdobniczej przynosi barok.
źródło: Barbara Przyłuska: Kartusze i inne ozdoby na dawnych mapach ziem polskich ze zbiorów Biblioteki Narodowej, Polski Przegląd Kartograficzny 2007 (yadda.icm.edu.pl)
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. kartusz
kartusze
D. kartusza
kartuszów
kartuszy
C. kartuszowi
kartuszom
B. kartusz
kartusze
N. kartuszem
kartuszami
Ms. kartuszu
kartuszach
W. kartuszu
kartusze
-
fr. cartouche